Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका ग. ८ उ. २. ७ लब्धिस्वरूपनिरूपणम्
2
sai. aracaena, तत्राल्पकालिकम् इत्वरम्, तच मथमान्तिमतीर्थङ्करतीर्थेषु अनारोपितवतस्य शिक्षकस्य भवति यावत्कथिकञ्च यावज्जीविकं सामायिकचारित्र तत्र मध्यमाविंशतितीर्थङ्करतीर्थेषु महाविदेहविहरमाणतीर्थङ्करतीर्थवर्तिनां साधूनां बोध्यम्, तेपामुपस्थापनाया अभावात्, सामायिकतां सावृनामपि यावज्जीवं सावद्ययोगविरतिमनिज्ञानात् पुनइच्छेदोप स्थापनीय चारित्रग्रहणे पूर्वचारित्रत्यागापच्या प्रतिज्ञाभङ्गः कथं नेति न
उत्वर
४०९
सामायिक चारित्र हैं- यह सामायिकचारित्र दो प्रकारका होता हैएक इत्वर और दूसरा यावत्कथिक अल्पकालीनका नाम इत्व है । इत्वर सामायिक चारित्र प्रथम और अन्तिम तीर्थंकरके तीर्थ में प्रथम दीक्षा लेनेवालेको होता है । यावज्जीव रहनेवाले सामायिकचरित्र का नाम यावत्कथिक सामायिक चारित्र है ।
यह चारित्र मध्यम २२ तीर्थकरों के तीर्थ में मशविदेह में विहरमाण तीर्थंकरोंके तीर्थ में वर्तमान साधुओंके होता है । क्योंकि उनमें उपस्थापनाका अभाव रहता है= इसका कारण यह है कि ये माधु ऋज प्राज्ञ होते हैं । इस लिये इनके चारित्र में दोष नहीं लगते हैं | यहां ऐसी आशंका नहीं करना चाहिये कि - 'इत्वर सामायिकवाले साधुओंके भी जो नामायिकचारित्र होता है वह भी तो यावत् जीव सावद्ययोगविरतिरूप होता है- क्योंकि हममें सावद्ययोगके त्यागकी प्रतिज्ञा यावत्जीव रहती है फिर छेदोपस्थापनीचारित्र के ग्रहण करने में पूर्वचारित्र के त्याग होने की आपत्ति से प्रतिज्ञाभंगरूप दोष क्यों नहीं लगता है !' क्यों कि छेदोपस्थापनीयપ્રકાન્તુ હોય છે ૧ ઈવર અને ખીજુ યાવયિત ૨ અલ્પકાલિનનુ નામ ઈશ્વર છે. ધૃવર સામાયિક ચારિત્ર્ય પહેલા અને છેલ્લા તિર્થં કગ્ના તીર્થમા પ્રથમ દીક્ષા લેવાવાળાને થાય છે. યાવત્જીવ ત પ ત રહેવાવાળા મામાયિક ચારિત્ર્યનું નામ ચાવઋતિ સામાયિક ચારિત્ર્ય છે. આ ચારિત્ર્ય મધ્યમ ૨૨ ખાવીશમા તિર્થંકરેાના તીમાં તથા મહાવિદેહમાં વિચરતા તિર્થંકરના તીર્થમા વર્તમાન સાધુઓને હાય છે કેમકે તેમનામા ઉપસ્થાપનાને અભાવ હોય છે. તેનુ કારણ એ ક સાધુ ઋજુ અને પ્રાજ્ઞ હાય છે. તેથ તેમના ચારિત્ર્યમા દેષ લાગતે નથી અહીં એવી શકા ત કરવી કે ઇવર સામાયિક સાધુઓને પણ જે સામાયિક ચારિત્ર્ય હોય છે તે પણ ચાવજીવ સાવયેાગ વિરતીરૂપ હોય છે કેમક્રે એમા સાવઘયેાગના ત્યાગની પ્રતિનાં માવતજીવ રહે છે. પછી હેદેપસ્થાપનીય ચારિત્ર્યના ગ્રહણ કરવામાં પહેલાના ચાન્ગ્યુિના ત્યાગ થવાની આપત્તિથી પ્રતિજ્ઞા ભંગ દેષ લાગતા નથી કેમકે સામાયિક ચારિત્ર અત્યિમાં પણ
| SR No. | 009316 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 06 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 811 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |