Bhagwati Sutra Part 06

SR No.: 009316
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1964
Total Pages: 811
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_bhagwati
File Size: 47 MB

Page 249

"
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ८ . १ सृ. २१ सूक्ष्मपृथ्वीकायस्वरूपनिरूपणम् २३५ कायप्रयोगपरिणतानि भवन्ति ? भगवानाह - 'गोयमा ! मणप्पओगपरिणया वा, एवं एक्कसंजोगो दुयासंजोगो तियास जोगो भाणियन्त्रो' हे गौतम ! प्रयोगपरिणतानि द्रव्याणि मनःप्रयोगपरिणतानि वा वचः प्रयोगपरिणतानि वा, काययोगपरिणतानि वा भवन्ति, एवं रीत्या एककस योगः, द्विक्संयोगः, त्रिसंयोगो भणितव्यः, यथा द्वे प्रयोगपरिणते द्रव्ये मनःप्रयोगपरिणते भवतः एकञ्च वचःप्रयोगपरिणत वा भवति' इत्यादिद्विकयोगो वोध्यः, प्रयोगपरिणतेषु त्रिषु एकं द्रव्य मनःप्रयोगपरिणतं वा भवति, एक वचःप्रयोगपरिणतं भवति, एकञ्च कायप्रयोगपरिणतं भवति' इत्यादित्रिकयोगो वोध्यः । गौतमः होते हैं वे क्या मनःप्रयोगसे परिणत होते हैं या वचनप्रयोग से परिणत होते हैं ? या कायप्रयोग से परिणत होते ! उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोमा' हे गौतम! 'मणप्पओगपरिणया वा, एवं एक्कगसंयोगो, दुया संयोगोतिया संयोगो भाणियचो' प्रयोगपरिणत तीनों द्रव्य मनःप्रयोग से भी परिणत होते हैं, वचनप्रयेोगसे भी परिणत होते हैं, कायप्रयोग से भी परिणत होते हैं । इसी तरहसे एकसंयोग, द्विक्संयोग और त्रिकसंयोग कहलेना चाहिये जैसे जो तीन द्रव्य प्रयोग परिणत होते हैं उनमें से कोई एक दो द्रव्य मनःप्रयोगपरिणत होते हैं और एकद्रव्य वचः प्रयेोगपरिणत होता है इत्यादि रूप कथन द्विक्संयेोगको लेकर कहा गया जानना चाहिये इसी तरहसे जो तीन द्रव्य प्रयोगपरिणत होते हैं उन तीनों में एक द्रव्य मनःप्रयोग परिणत होता है, एक वचनप्रयोगपरिणत होता है, एक कायप्रयोग परिणत होता है इत्यादि रूपसे कथन મન:પ્રયાગપરિણત હોય છે કે વચનપ્રયાગ પરિણત હાય છે અગર કાયપ્રયાગ પરિણત હાય છે ?
उत्तर- 'गोयमा' हे गौतम 'मणपेओग परिणया वा एवं एकगसंयोगो, दुया संयोगो, तिया संयोगो भाणियन्वो' प्रयोगपरित तेत्रो द्रव्यो भनः प्रयोगध વચનપ્રયાગથી અને કાયપ્રયેાગથી પણ પરિણત હાય છે. એ જ રીતે એક સાગ, કિ સ યાગ અને ત્રિકસ યાગ પણ સમજી લેવા જેવી રીતે કે ત્રણ દ્રવ્યે પ્રયાગપરિષ્કૃત હાય છે તેમાથી કોઇ એક દ્રવ્ય મન પ્રયાગ પરિણત હાય છે અને એક દ્રવ્ય વચનપ્રયોગ પરિણત હાય છે પ્રત્યાદિ રૂપ કથન કિસ યાગને ઉદ્દેશીને કહેવામાં આવ્યું છે તે જાણી લેવુ એ જ રીતે જે ત્રણ બ્યા પ્રયાગપરિણત થાય છે તે ત્રણેમા એક દ્રવ્ય મનઃપ્રયેળ પરિણત હાય છે, એક વચનપ્રયાગ પરિણત હોય છે, એક કામપ્રયેાગ પરિજીત હોય છે. ઇત્યાદિ રૂપતુ કથન ત્રિકસ યાગિક કથન સમજવુ.