Page Text
________________
६५०
भगवतीसूत्रे प्यते, सर्व तत् दुःखम्, यच्च निर्जीर्ण तत् सुखम् ? हन्त, गौतम ! नैरयिकाणां पापं कर्म यावत् सुखम्, एवं यावत्-वैमानिकानाम् ।। मू० २ ॥
टीका-' नेरइयाणं भंते ! पावे कम्मे जे य कडे जे य कज्जइ, जे य कजिस्सइ'गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! नैरयिकाणां यच्च तैः पापकर्म कृतं, यच्च क्रियते, यञ्च करिष्यते 'सव्वे से दुक्खे' सर्व तत् कृतं, क्रियमाणं, करिष्यमाणं च पापं कर्म दुःख दुःखहेतुसंसारनिवन्धनत्वात् दुःखमुच्यते कारणे कार्योपचारात्, अथ च 'जे निजिन्ने, से सुहे ?' हे भदन्त ! यत् निजीर्ण है और आगे किया जाने वाला है, वह सब क्या दुःखरूप है ? तथा जो उनका कर्म निर्जीर्ण हो चुका है वह क्या सुखरूप है ? (हंता, गोयमा ! नेरइयाणं पावेकम्मे जाव सुहे-एवं जाव वेमाणियाण) हां, गौतम! नारक जीवोंके द्वारा जो पापकर्म किया जा चुका है किया जा रहा है और आगे किया जानेवाला है वह सब पापकर्मरूप है औरदुःख रूप है और जो कर्म उनका निर्जीर्ण हो चुका है वह सुखरूप हैं। इसी तरहसे यावत् वैमानिक देवोंके विषयमें भी जानना चाहिये।
टीकार्थ-जीवका अधिकार होनेसे यहां सूत्रकारने नैरयिक आदि कोंके पापकर्मकी वक्तव्यता का कथन किया है-इसमें गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछा है-'नेरइयाणं भते ! पावे कम्मे जेय कडे, जेय कजइ, जेय कजिस्सइ सव्वे से दुक्खे, जे निजिन्ने से सुहे' हे भदन्त ! नारकजीवोंके लिये हुए जो पापकर्म हैं, तथा वर्तमान में जो पापकर्म उनके આવશે, ત સમસ્ત પાપકર્મો શું દુઃખરૂપ જ હોય છે તથા તેમનાં જે કર્મો નિર્ણ थ७ युध्या छ, ते शु सुम३५ डाय छ ? (हंता, गोयमा! नेरइयाणं पावे कम्मे जाव सहे-एवं जाव वेमाणियाणं) , गोतम | ना२४७३। ६२२ पा५४भा કરાઈ ગયા છે. વર્તમાનમાં કરાઈ રહ્યા છે અને ભવિષ્યમાં કરવાનાં છે, તે બધાં પાપકર્મો દુ:ખરૂપ હોય છે, તેથી તેમના જે કર્મની નિર્જરા થઈ ચુકી હોય છે, તે કર્મો સુખરૂપ હોય છે. વૈમાનિક દેવ સુધીના વિષયમાં પણ આ પ્રમાણે જ કથન સમજવું.
ટીકાથ- જીવને અધીકાર ચાલી રહ્યો છે, તેથી સત્રકારે આ સૂત્રમાં નારકાદિ જીવોના પાપકર્મોની વકતવ્યતાનું નિરૂપણ કર્યું છે આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ स्वामी महावीर प्रभुने गये। प्रश्न पूछे छ- 'नेरइयाणं भंते ! पावेकम्मे जे य कडे, जे य कन्जद, जे य कजिसइ, सव्वे से दुक्खे, जे निजिन्ने से मुहे ?' હે ભદન્ત! નારેક જીવોએ ભૂતકાળમાં જે પાપકર્મો કર્યા હોય છે, તથા વર્તમાનકાળે
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |