Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. ७ उ. १ सु. १० क्षेत्रातिक्रान्ताद्याहारस्वरूपनिरूपणम् ३२७ भते ' इत्यादि । 'अह णं भंते ! 'खेत्ताइक तरस, कालाइक तस्स, मग्गाइकं तस्स, पमाणाइक्क तस्य, पाण- भोयणस्स के अट्ठे पण्णत्ते ?' । गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! अथ क्षेत्रातिक्रान्तस्य क्षेत्रं सूर्यसम्बन्धि तापक्षेत्रं दिनमित्यर्थः, तदतिक्रान्त येन तस्य, कालातिक्रान्तस्य, कालः = दिनस्य प्रहरत्रयलक्षण अतिक्रान्तो यस्मिन् तस्य मार्गातिक्रान्तस्य, मार्गः अर्धयोजनरूपः, सः अतिक्रान्तो येन तस्य प्रमाणातिक्रान्तस्य प्रमाणम् = द्वा
"
वक्तव्यता प्रकटकी है इसमे गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछा है कि 'अहभंते! खेत्ताक्तस्स, कालाइक्कंतस्स, मग्गाइक्कंतस्स, पमाणाइरकंतस्स पाणभोयणस्स के अट्ठे पण्णत्त' कि हे भदन्त ! क्षेत्रातिक्रान्त, काला-तिक्रान्त, मार्गातिक्रान्त एव प्रमाणातिक्रान्त पानभोजनका अर्थ क्या कहा गया है ? सूर्यसंबंधी ताप दिनका नाम यहां क्षेत्र कहा गया है। इस क्षेत्रका अतिक्रमणउल्लघन जिस पानभोजनने कर दिया है वह पानभोजन क्षेत्रातिक्रान्त है, दिन और रातके आठ प्रहर होते हैं इनमें से दिनके तीन पहरका नाम काल कहा गया है इस कालका अतिक्रम जिस पानभोजनमें हो गया है उस पानभोजनका नाम कालातिक्रान्त है । अर्धयोजनरूप स्थानका नाम मार्ग - यह मार्ग जिस पानभोजन के द्वारा अतिक्रान्त हो चुका है वह पानभोजन मार्गाति
શ્રમણુના આહારવિષયક વિશેષ વકતવ્યતાનું પ્રતિપાદન કરે છે કાલાતિકાન્ત આદિ આહારનું સ્વરૂપ સમજવા માટે ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવા પ્રશ્ન પૂછે છે કે— 'अह भंते ! खेत्ताइक्कंतस्स, कालाइक्कंतस्स, मग्गइक्कंतस्स, पामाणाइक्कंतस्स - पाणभयणस्स के अट्ठे पण्णत्ते ?' डे महन्त । क्षेत्रातिान्त, असातिअन्त, भार्गातिક્રાન્ત અને પ્રમાણાતિકાન્ત આહાર – પાણીના શે। અર્થ કહ્યો છે? અથવા એવા આહારના લક્ષણા કર્યાં કર્યાં છે?
1
સુના પ્રકાશ જ્યારે મળે છે એવા દિનને અહીં ક્ષેત્ર કહેલ છે એ ક્ષેત્રનુ ઉલ્લ’ધન જે આહાર--પાણીએ કરી નાખ્યુ છે એવા આહાર-પાણીને ક્ષેત્રાતિકાન્ત ભાજન કહે છે. દિવસના ચાર, અને રાત્રિના ચાર એમ દિનરાતના કુલ આઠ પહેાર થાય છે તે આઠે પહેારમાથી દિવસના ત્રણ પહેારને ‘કાળ’ કહેવામાં આવેલ છે. એ ત્રણ પહેારરૂપ કાળનુ જે આહારપાણીમા ઉ"ઘન કરાય છે, તેવા આહારપાણીને કાલાતિકાન્ત ભાજન કહેવાય છે. અચેાજનરૂપ સ્થાનને અહીં... માગ કહેવામાં આવેલ છે. તે અચેાજનરૂપ માનુ જે આહારપાણી દ્વારા ઉલ્લુ ધન કરાયુ હાય છે, એવા આહારને માર્ગાતિકાન્ત
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |