Page Text
________________
भगवती सूत्रे
२७०
अन्यतरं कमप्येकं त्रसं प्राणम् असावधानतया विहिंस्यात् = हन्यात् ' से णं भंते ! त वयं अह्नचरइ ?" हे भदन्त ! स खल्ल पूर्वोक्तः अन्यतरत्रसजीवहन्ता तद्व्रतम्=त्रसप्राणत्रधाकरणव्रतम् अतिचरति ? उल्लङ्घयति, तद्ब्रवोल्लङ्घन तस्य भवति किम् ? भगवानाह 'णो इणट्टे समट्टे, णो खलु से तस्स अतिवायाए आउ' हे गौतम! नायमर्थः समर्थः स खलु त्रसमाणवधप्रत्याख्याता पृथिवीखननसमये आकस्मिकत्रसजीवविराधना संभवेऽपि त्रसमाणवधाकरणव्रतं नातिचरति न तद् व्रतं खण्डितं भवति । तत्र कारणमाह न खलु स तद्वधप्रत्याख्याता श्रावकः तस्य अन्यतरत्रसजीवस्य अतिपाताय विराधनाय आवर्तते वर्तते न तद्वधमुद्दिश्य तस्य प्रवृत्तिर्भवति, सामान्यरीत्या जाता है 'से णं भंते ! तं वयं अतिचरइ' तो इस तरहसे त्रसवधकर्त्ता वह श्रावक त्रसप्राणवध अकरणरूप अपने व्रतमें अतिचार लगता है क्या ? इस तरहके हुए कामसे उसका वह व्रत उल्लंघित हो जाता है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं कि 'णो इण समट्टे' हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है 'णो खलु से तस्स अइवायाए आउट्टह' अर्थात् स प्राणवध प्रत्याख्याता वह श्रावक पृथिवी को खोदते समय आकस्मिक रूप से हुए त्रस जीव के प्राणातिपात के समय अपने सप्राणवध अकरणरूपव्रत में अतिचार नहीं लगाता है अर्थात् इस स्थिति में प्रसवध हो जाने पर भी उसका व्रत खण्डित नहीं होता है इसमें कारण यह है कि वह त्रसवध प्रत्याख्याता श्रावक उस प्रसजीव के मारने के लिये
'से णं भंते ! तं वयं अतिचर' शु ते श्रावडे सवनेो वध न ४२वानुं ने લીધું છે તે વ્રતમાં અતિચાર (દોષ) લાગે છે ખરા ? શુ' એ રીતે ત્રસજીવની હિંસા થઈ જવાથી તેના વ્રતનુ ખંડન થાય છે ખરુ? મહાવીર પ્રભુ તેમને જવાબ આપે છે કે 'णो इणट्टे समट्टे' हे गौतम! मे वात मरामर नथी 'णो खलु से तस्स अइवायाए आउट्टू' भेटले ते श्रमहोपासना व्रतनुं मे अारनी परिस्थितिभां ખર્ડન થતું નથી. તેનુ કારણ એ છે કે ત્રસજીવની હિંસા ન કરવાના વ્રતવાળા તે શ્રાવકે જાણી જોઇને તે હિંસા કરી નથી. તે શ્રાવક તે ત્રસજીવને મારવાને માટે સકલ્પપૂર્ણાંક પ્રવૃત્ત થયા ન હતા, પણ અજાણતા જ તેનાથી તે ત્રસજીવના વધ થઈ ગયેા હતા. તેથી તેના વ્રતને અતિચાર (દોષા) લાગતા નથી. દેશિવરતી શ્રાવક કે જે ત્રસજીવાની હિંસાના ત્યાગ કરે છે તે હું જાણી જોઈને ત્રસજીવની હિંસા નહી કરુ.” એ રીતેજ ત્રણહિંસાના ત્યાગનુ વ્રત લે છે. તેથી દેશવરતી શ્રાવક કે જેણે ત્રસજીવના
C
| SR No. | 009315 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 05 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 880 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 50 MB |