________________
सुधा टीका स्था०४ उ०२ सू०५८ कर्मबन्धस्वरूपनिरूपणम्
७११ तथा-उदीरणोपक्रमः-उदीरणा-अप्राप्तकालफलानां कर्मणामुदयावलिकायां प्रवेशनम् , उक्तं च"जं करणेणोकड़िय, उदए दिज्जइ उदीरणा एसा ।
पगइठिई अणुभावप्पएसमूलुत्तरविभागा॥ १॥" छाया-यत् करणेनावकष्योदये दीयत उदीरणैषा ।
प्रकृतिस्थित्यनुभावप्रदेशमूलोत्तरविभागाः ॥ १ ॥ इति । तस्या उपक्रमः तद्रूपो वा उपक्रम इति । २।। - तथा-उपशमनोपक्रमः-उपशमना - उदयोदीरणानिधत्तनिकाचनाकरणायोग्यतया कर्मणोऽवस्थापना, तस्या उपक्रमः उपशमनोपक्रमः उपशमनायां त्रीणि करणानि भवन्ति, उक्तञ्चजो यरस्पर में सम्बन्धनरूप बन्धन है उसका उपक्रम होता है। अर्थात् आरम्भ होता है। तथा वस्तुपरिकम रूप तृतीयार्थ पक्षमें उपक्रम का ऐसा अर्थ होता है, कि-गृहीत कर्मवर्गणाओं का बद्धावस्थारूपमें करना सो-बन्धनोपक्रम है। उदीरणोपक्रम-जिन कों का फल देनेका जो समय नहीं है उनको उस कालमें फल देनेयोग्य बनाना इसका नाम उदीरणा है, उदीरणाले को को हठात् उद्यावलिकामें खींचा जाता है । ____उक्तञ्च-" जं करणेणोकड्रिय " इत्यादि कर्म को खींच कर उदयावलिका में लाना । इस उदीरणा का जो उपक्रम है, या-उदीरणारूप जो उपक्रम है वह उदीरणोपक्रम है २ उदय होनेमें कोको अयोग्य करना, उदीरणाको अयोग्य करना निधत्त को अयोग्य करना निकाचना को अयोग्य करना इसका नाम उपशमना જે પરસ્પરના સંબંધન (સજન) રૂપ બન્યો છે, તેને ઉપક્રમ (આર ) થાય છે. જે ઉપક્રમને વસ્તુપરિકમ રૂ૫ અર્થ લેવામાં આવે, તે બન્ધને પકમને આ પ્રમાણે અર્થ થાય છે-ગૃહીત કવણાઓને બદ્ધાવસ્થા રૂપ કરવી તેનું નામ બન્યપક્રમ છે.
ઉદીરણોપકર્મને ભાવાર્થ –જે કર્મોને ફલ દેવાને જે સમય ન હોય, તે સમયે તેને ફલ દેવા ગ્ય બનાવવું તેનું નામ ઉદીરણ છે. ઉદીરણા દ્વારા કમેને બળજબરીથી ઉદયાવલિકામાં ખેંચી લેવામાં આવે છે. કહ્યું પણ છે કે"जंकरणेणो काय" त्या-तीयाना २ ५४म छ मय हीरણારૂપ જે ઉપક્રમ છે તેનું નામ ઉદીરણપક્રમ છે.
ઉપશમનેપક્રમને ભાવાર્થ –કને ઉદયાવલિકામાં ન આવે એવા કરવા, ઉદીરણાને માટે અગ્ય કરવા, નિધત્તને માટે અગ્ય કરવા અને નિકાચનને માટે પણ અગ્ય કરવા તેનું નામ ઉપશમના છે. તે ઉપશમનાને જે ઉપક્રમ
