Page Text
________________
स्थानाङ्गसूत्रे प्रत्येकमितरेतरसव्यपेक्षं, नागम एव केवलो नाप्यनागमः, नो शब्दस्य देशनिषेधकत्वादिति । तत्र ज्ञानं चासौ लोकश्च ज्ञानलोकः । एवं दर्शनलोकचारित्र लोकश्चेति । भावलोकवाचेपां क्षायिकक्षायोपशमिकभावरूपत्वात् क्षायिकादि भावानां च भावलोकत्वेनाभिहितत्वात् । एषां विशेषवर्णनमनुयोगद्वारस्त्रस्य मत्कृतायामनुयोगचन्द्रिकाटीकायामावश्यकशन्दव्याख्यायामवलोकनीयम् ।
जब विवक्षित होगा तब भी ज्ञान चारित्र उससे अलग नहीं पडेंगे क्यों कि दर्शन कहने से उन दोनों का ग्रहण उससे हो जावेगा इसी प्रकार नोआगम की अपेक्षा भावलोक चारित्र है ऐसा जब कहा जावेगा तब भी दर्शन ज्ञान उससे भिन्न नहीं होंगे क्यों कि चारित्र के कहने से उन दोनों का भी ग्रहण हो जायेगा इसलिये इतनेपर सापेक्ष ज्ञान दर्शन चारित्र ये प्रत्येक नोआगम की अपेक्षा से भावलोकरूप हो जाते हैं। यहां नो आगम में " नो" शब्द देशनिषेधक है इससे जो पूर्णरूप से आगम नहीं हैं, किन्तु आगम के एक देश हैं वह नोआगम है ऐसे नो आगम भाव लोक ज्ञान दर्शन चारित्र हैं । ये ज्ञानचारित्र क्षायिक एवं क्षायोपशमिकादि भावरूप होते हैं इसलिये इनमें भावलोकना कही गई है क्योंकि क्षायिकादि भावों को भावलोकरूप से शास्त्र में कहा गया है इनका विशेष वर्णन अनुयोगद्वारसूत्र की जो अनुयोगપણ ગ્રહણુ કરી લેવાશે એજ પ્રમાણે ના આગમની અપેક્ષાએ ભ'વલેાક દન છે એવું જ્યારે વિક્ષિત થશે, ત્યારે પણ જ્ઞાન અને ચારિત્ર તેનાથી જુઢાં નહીં પડે, કારણ કે “ દન દ્વારા ” પદના પ્રયાગથી તે બન્નેને પણ ગ્રહણ કરી લેવાશે. એજ પ્રમાણે ને! આગમની અપેક્ષાએ ભાવલાક ચારિત્ર એવું જ્યારે કહેવામાં આવશે ત્યારે પણ જ્ઞાન અને દન તેનાથી જુદા નહીં પડે, કારણુ કે “ ચારિત્ર ” કહેવાથી તે બન્નેને પણ ગ્રહણ કરી લેશે. તેથી ઇતરેતર સાપેક્ષ જ્ઞાનદર્શન ચારિત્ર, એ પ્રત્યેક ના આગમની અપેક્ષાએ ભાવલેકરૂપ થઈ જાય છે,
"
અહીં નાગમના “ના” શબ્દ દેશનિષેધક છે, તેથી જે પૂણુરૂપે भागभ नथी, परन्तु सागमता खेड हेश ( अ ) ३५ छे, तेभने ४ - આગમ કહે છે. એવાં નાચ્યાગમ ભાવલેાક જ્ઞાનદર્શન ચારિત્ર જ છે, તે જ્ઞાનચારિત્ર ક્ષાયિક અને ક્ષાયેાપશમિક આદિ ભાત્રરૂપ હોય છે, તેથી તેમનામાં ભાવલેતા કહી છે, કારણ કે ક્ષાયિક આદિ ભાવાને ભાવલાક રૂપે શાસ્ત્રમાં પ્રતિપાદિત કરેલ છે. તેમનું વિશેષ વધુન અનુયાગ દ્વારસૂત્રની અનુયાગ
| SR No. | 009308 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 822 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 47 MB |