Page Text
________________
પૃષ્ઠ
स्थानासूत्रे
1
'दुवि कम्मे ' इत्यादे - द्विविधं यमै- प्रदेशार्म, अनुभाव कर्म चेति । तत्र मदेशमात्रतया वेद्यते तन्, तस्य प्रदेशा एव - पुद्गला एर वैद्यन्ते न यथावद्धो रम इति । अनुभावतो वेधते तव यस्यानुभावो यथावद्धरमो वेचन इति २२ । 'दो' इत्यादि - यथा वद्धमायुर्यथायुकम् यावत्परिमितं व तावत्परिमितमायुरित्यर्थः, एतदायुर्देचा नारकाच पालयन्ति-अनुभवन्ति तेषां नियमानिरुपक्रमायुष्कत्वात् । अयं विवेकः असंख्यातवर्षायुष्कास्तिर्यञ्चो मनुष्याय, तथा उत्तमपुरुपाश्ररमशरीराव, एते नियमान्निरूपक्रमायुष्मन्तो भवन्ति, अन्ये ख्यातवष्कास्तिर्यञ्चो मनुष्पाच, अनुत्तमपुरुषा अचरमशरी ाथ सोपक्रमायुका निरुपक्रमागुप्काइचेत्युभयस्वभावा भवन्ति, उक्तञ्च
(4
कम्" इत्यादि । प्रदेश कर्म और अनुभव कर्म के भेद से कर्म दो प्रकार का कहा गया है जिसकर्म के केवल प्रदेशरूप पुद्गल ही वेदने में आते हैं यथादरस चेदने में नहीं आता है वह प्रदेश कर्म है तथा जिस कर्म का अनुभावरूप से वेदन होता है वह अनुभाव कर्म है २२, इस अनुभाव कर्म का यथा रस वेदने में आता है यथा बट्टायुष्कर्म जितने काल का आयु बांधा है उतने काल के आयु का भोगना यह बात देव और नारकियों में ही होता है क्यों कि ये अनपवर्त्यायुष्क होते हैं। असंख्पातवर्ष की आयु वाले सोगभूमि के तिरेव और मनुष्य एवं उत्तमपुरुष और चरमशरीरी जीव के सब नियम से निरुपक्रम आयुवाले होते हैं और संख्यातवर्ष की आयु वाले तिर्यञ्च, मनुष्य, નથી અને નારક ગતિમાંથી ઉદ્ધૃત્તના ( મરણ) પામીને કેઇપણ નારક ફરી નરકગતિમાં જતા નથી.
दुविहे कम्मे " इत्यादि, प्रदेश ने अनुलावना लेट्थी ना બે પ્રકાર કહ્યા છે. જે ક્રમના પ્રદેશરૂપ પુદ્ગલનું' જ માત્ર વેદન કરવામાં આવે છે—યથાબદ્ધ રસનું વેદન કરવામાં આવતું નથી, તે કર્મીને પ્રદેશક કહે છે, જે કમ'નુ' અનુભાવ રૂપે વેદન થાય છે, તે કને અનુભાવકમાં કહે છે, !! ૨૨૫ આ અનુભાવ કના યથાબદ્ધ રસ વેદનામાં આવે છે. થથાદ્વાયુકકમ એટલે જેટલા કાળનું આયુ માંધ્યુ હાય એટલા કાળના આયુને ભાગવવું એ વાત દેવેશ અને નારકમા સભવી શકે છે, કારણ કે તેએ અનપવર્યાંયુષ્ક હાય છે. અસખ્યાત વના આયુવાળા ભાગભૂમિના મનુષ્ય, તિર્યંચ અને ઉત્તમ પુરુષ તથા ચરમ શરીરી જીવેા નિયમથી જ નિરુકમ આયુવાળા હોય છે. પરન્તુ સખ્યાત વાયુવાળા તિર્યંચ, મનુષ્ય, અનુત્તમ પુરુષ અને અચરમ
66
| SR No. | 009307 |
| Book Title | Sthanang Sutram Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 706 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_sthanang |
| File Size | 41 MB |