________________
सार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १३ याथातथ्यस्वरूपनिरूपणम्
३३५
टीकार्थ - 'जे' यः कश्चिदविदितपरमार्थवच्चः 'विग्गहीए' विग्रडिकः यो विग्रहं - कलहं करोति - सदैव कलहप्रियो भवति । तथा-' अन्नायमासी' अन्यायभाषी, अन्याय्यं यथा स्यात्तथा भाषितुं शीलं यस्य तादृशः गुर्वादीनां महतामपि
suक्षेपकारकः । ईरा : 'से' सः तादृशः पुरुषः 'समे' समः ' न होई' न भवति मध्यस्थो न भवति रागद्वेषयुक्तत्वात् 'अझ झ पत्ते' अझंझां प्राप्तः -कलहरहितो न भवति मायारहितोऽपि न भवति, तस्मात् क्रोधादयः सर्वे एव स्थाज्याः । मध्यस्थः को भवति इत्याह- 'उववायकारी' इत्यादि । 'उववायकारी' उपपातकारी गुरु निदेशकारी दोषरहितो गुर्वादीनाम् - आचार्याज्ञासम्पादनकारी,
वाला पूर्ण संयमशील जिनेन्द्र प्रतिपादिन मोक्ष मार्ग का अत्यन्त श्रद्धालु और मायावर्जित पुरुष ही मध्यस्थ हो सकता है ||६||
टीकार्थ- परमार्थ तत्त्व को नहीं जानने वाला जो साधु कलह (क्लेश) करता रहता है, यद्यपि प्रतिलेखन आदि क्रियाएँ करता है फिर भी कोई कलहप्रिय होता है तथा जो अन्यायभाषी होता है अर्थात् अपने गुरु आदि महान् पुरुषों पर भी आक्षेप करता है, वह पुरुष समभावी नहीं होता, क्यों कि वह रागद्वेष से युक्त होता है । वह 'कलहरहित भी नहीं होता - माया से रहित भी नहीं होता। इस कारण क्रोध आदि सभी स्यागने घोग्य हैं ।
मध्यस्थ कौन होता है ? सो कहते हैं - जो दोषरहित होता है । गुरु की आज्ञा का पालन करता है, आचार्य की आज्ञा पर अमल करता
કરવામાં શરમાવાવાળા પૂસયમશીલ જીનેન્દ્ર પ્રતિપાદિત મેક્ષ માર્ગોમાં અત્યંત શ્રદ્ધાળુ અને માયા રહિત પુરૂષ જ મધ્યસ્થ થઈ શકે છે. utku
ટીકા પરમાર્થ તત્વને ન જાણનારા એવા જે સાધુ કલહ (ફ્લેશ) કરતા રહે છે, જો કે પ્રતિલેખન વિગેરે ક્રિયા કરે છે, તે પણ કાઇ લહે પ્રિય હાય છે. તથા જે અન્યાય મેાલવાવાળા હાય છે, અર્થાત્ પેાતાના ગુરૂવિગેરે મહા પુરૂષ। પર પણ આક્ષેપ કરે છે, તેવા પુરૂષ સમભાવી થઈ શકતા નથી. કેમકે તે રાગદ્વેષથી યુક્ત હોય છે. તે કલહ રહિત પણ હતા નથી–માયા વગરના પણુ હાતા નથી તેથી ક્રોધ વગેરે ખષા કચે ત્યાગવા ચેાગ્ય છે.
મધ્યસ્થ કાણુ થઈ શકે છે ? તે વિનાના હાય છે, ગુરૂની આજ્ઞાનુ યથાર્થ
બતાવવામાં આવે છે-જે કાષ પાલન કરનાર હાય, આચાર્ય'ની
