________________
समयार्थ योधिनी टीका प्र. श्रु.अ २ उ २ स्वपुत्रेभ्यः भगवदादिनाथोपदेश' ५८५ कारणात् (पंण्डिएँ)पंण्डित-मेधावी मुनिः (अहिगरणं)अधिकरणं कलह (न करेज्ज) नं कुर्यात्-कलह कर्ता मोक्षारो भवति तस्मात् कलहो न कर्तव्य इति ॥१९॥
टीका:- . 'अहिगरणकडरस' अधिकरणकरस्य अधिकरणं कलहः तत्कर्तुं शीलं यस्य स तथो. तस्तस्य कलहकर्तुरिति यावत् । (भिक्खुणो)भिक्षोः भिक्षणशीलस्य-निर्दोपभिक्षायाचकस्येत्यर्थः, 'पसज्झे' प्रसह्य-हठात् प्रकटरूपेणेत्यर्थः, 'दारुणं कर्कशकठोररूपं वचनं 'वयमाणस्स' वदतः, कटुभाषणशीलस्य 'अट्ठे' अर्थ:-संयमः मोक्षो वा 'बहु' अतिशयेन 'परिहायती' परिहीयते, विनष्टो भवतीति भावः । अतः 'पंडिए' पण्डितःसदसद्विवेकशीलो मेधावी मुनिः, 'अहिगरणं न करेज्ज' अधिकरणं न कुर्यातअधिकरणं कलहं नैव कुर्यात् । यः कलहकारी, तथा कलहकृवचनवादी-साधु भवेत् तस्य मोक्षः संयमो वा विनश्यति, तस्मात् मोक्षाभिलापिणा कलहो न विधेयः । किलह न करे' अर्थात् कलह करने वाला मोक्षसे दूर हो जाता है, अतएव कलह नहीं करना चाहिए ॥१९॥
-टीकार्थ" जो कलह करता है या कलह करना जिसका स्वभाव है, तथा जो हठपूर्वक कर्कश कठोर वचनों का प्रयोग करता है अर्थात् जो कटुभापणशील है, ऐसे साधु का संयम अथवा मोक्ष रूप अर्थ अत्यन्त हानि को प्राप्त होता है-विनष्ट हो जाता है अतएव सत् असत् का विवेकी साधु कलह न करें। 1" जो साधु कलह करता है अथवा कलह कारी वचन बोलता है, उसका संयम या मोक्ष रूप प्रयोजन नष्ट हो जाता है। अतएव मोक्ष के अभिलापी
को कलह नहीं करना चाहिए। કલહ કરનાર સાધુ મોક્ષથી દૂર થાય છે એટલે કે સંસારમાં જ અટવાયા કરે છે, માટે સાધુએ કલહ કરે જોઈએ નહીં ૧લા
--टी- જે કલહ કરે છે અથવા કલહ કરવાને જ જેને સ્વભાવ છે, તથા જે હઠ પૂર્વક કર્કશ (કર) વચનને પ્રયોગ કરે છે, એટલે કે જે કટુભાષણશીલ છે, એવા સાધુને સયમ અથવા મોક્ષરૂપ અર્થ અત્યન્ત ભાયમાં મૂકાઈ જાય છે. વિનષ્ટ થઈ જાય છે તેથી સાત અન્ના વિવેક વાળા સાધુએ કલહ કરવું જોઈએ નહીં
જે સાધુ કલહ કરે છે અથવા કલહકારી વચન બોલે છે, તેને સયમ અથવા તેનું માક્ષરૂપ પ્રયજન નષ્ટ થઈ જાય છે તેથી મોક્ષાભિલાષી સાધુએ કલહ કરવો જોઈએ નહીં
सू ७४
