________________
.५८४
आचारायंत्रे
मूलम् --
तं णो करिस्सामि समुट्ठाए मता मम, अभयं विदित्वा तं जे जो करए, एसोवरए एत्थोवर, एस अणगारेति पवृच्च ॥ सू० १ ॥
छाया-
तं नो करिष्यामि समुत्थाय मत्वा मतिमान्, अमयं विदित्वा तं यो नो कुर्यात्, एप उपरतः अत्रोपरतः, एपः अनगार इति मोच्यते ॥ सु० १ ॥
टीका-
मतिमान् = मेधावी
श्रमणनिर्ग्रन्थादिदेशनाश्रमणसंजातदेयोपादेयविवेकवानित्यर्थः । मत्वा वनस्पतिकायस्वरूपं विज्ञाय विभावयति - अहं समुत्थाय आत्मकल्याणार्थमुद्युक्तः सन् मज्यां गृहीत्वा तं वनस्पतिकायसमारम्भं नो करिष्यामीति ।
मूलार्थ - मेधावी पुरुष विचार करता है- मैं आत्मकल्याण के लिए उद्यत होकर वनस्पतिकाय का आरंभ नहीं करूंगा । जो पुरुष संयम को जानकर आरंभ नहीं करता है वही आरंभ से उपरत है - वही जिन शासन आरंभ से निवृत्त कहलाता है । वही अनगार कहलाता है | सू० १ ॥
"
टोकार्थ - श्रमण निर्गन्ध आदि का उपदेश सुनने से जिसे हेय और उपादेय का विवेक उत्पन्न हो गया है वह वनस्पतिकाय का स्वरूप जानकर इस प्रकार विचार करता है:- मैं आत्मकल्याण के लिए उद्यत होकर - दीक्षा लेकर वनस्पतिकाय का आरंभ समारंभ नहीं करूँगा ||
ચૂલાથ-મેધાવી પુરૂષ વિચાર કરે છે−ઠું આત્મકલ્યાણુ માટે તૈયાર થઈને વનસ્પતિકાયના આરભ નહિં કરૂં. જે પુરૂષ સંયમને જાણીને આરંભ કરતા નથી તે આરંભથી ઉપરત છે, તેજ જિનશાસનમાં આરંભથી નિવૃત્ત કહેવાય છે, તેજ
अयुशार वा छे. ॥१॥
ટીકા –શ્રમણ નિગ્રન્થ આદિના ઉપદેશ સાંભળવાથી જેને હૈય અને ઉપાયના વિવેક ઉત્પન્ન થઈ ગયા છે. તે વનસ્પતિકાયના સ્વરૂપને જાણીને આ अभाशे विचार उरे छे:
હું આત્મકલ્યાણુને માટે ઉદ્યત–તૈયાર થઈને-દીક્ષા લઈને વનસ્પતિકાયના આરંભ સમારંભ ફરીશ નહિં.
