________________
आचारात्सूत्रे
स च प्रत्यक्षदृश्यैरनेकविधैर्वादरपरिणामस्पैः स्कन्धैरनुमीयते । उक्त" कारणमेव तदंत, सुमो णिचो य होड़ परमाणु । एगरसगंधवण्णो, दुष्फासो कज्जलिंगो य ॥ १॥ इति
छाया - कारणमेव तदन्त्यं, सूक्ष्मो नित्यश्च भवति परमाणुः । एकरaira, द्विस्पर्शः कार्यळिख ||१||" इति | स्कन्धस्वरूपं तद्भेदाथ
परस्परसंमिलितबद्धपरमाणुसमुदायः स्कन्धः । स्कन्धान्तवर्ती निरंशोऽवयवः प्रदेश इत्युच्यते ।
परिमाणोंसे होनतम है, इसी प्रकार परमाणु भी जघन्य अंशरूप है - उसके अंश नहीं हो सकते, वह अखण्ड है ।
१०८
प्रत्यक्ष से दिखाई देनेवाले अनेक प्रकार के बादररूप परिणत स्कन्धों से परमाणु का अनुमान होता है । कहा भी है---
" परमाणु कारणरूप है, अन्तिम अंशरूप है, सूक्ष्म है और नित्य है । एक रसवाला, एक गंधवाला, एक वर्णवाला और दो स्पर्शवाला होता है । स्कंधरूप कार्य देखने से उसका अनुमान होता है । "
स्कन्ध का स्वरूप और भेद
परस्पर मिले हुए - आपसमें बद्ध - परमाणु का समूह स्कंध कहलाता है । स्कंधमें रहा हुआ निरंश अवयव प्रदेश कहलाता है ।
તેનાં
સર્વ પરિમાણાથી હીનતમ છે, એ પ્રમાણે પરમાણુ પણુ જઘન્ય અંશરૂપ છે, अंश-विभाग थर्ध शत्रुता नथी, ते अखंड छे.
બાદરરૂપ પરિણત સ્પધાથી
પ્રત્યક્ષથી જોવામાં આવતા અનેક પ્રકારના પરમાણુનું અનુમાન થાય છે, કહ્યું પણ છે~~
પરમાણુ કારણરૂપ છે, અન્તિમ અંશરૂપ છે, સૂક્ષ્મ છે અને એક રસવાળુ છે, એક ગંધવાળુ, એક વણુ વાળુ અને બે સ્પર્ધા વાળુ સ્કંધરૂપ કાર્યના દેખાવથી તેનું અનુમાન થાય છે.
સ્કંધનું સ્વરૂપ અને ભેદ——
નિત્ય છે,
હોય છે.
}
પરસ્પર મળેલાદર અંદર અદ્ધ-પરમાણુઓના સમૂહ તે સ્કંધ કહેવાય છે. સ્કંધમાં રહેલા નિરશ અવયવ તે પ્રદેશ કહેવાય છે.
