Page Text
________________
મોટું શરીર- એવાં અસ્થિપિંજરો મળ્યાં છે કે જેના આધારે તે પ્રાણીઓનું વજન ૮૪૦ મણ અને લંબાઈ ૭૦ ફૂટની હશે એમ અનુમાન થાય છે.
કેમ્પટો- જે પ્રાણી કંગાસ જેવા આકારનું મહાકાય હતું. તે માંસભોજન કરતું નહોતું.
પ્લેટો સોરસ- જે માંસાહારી અને ભયાનક હતું. તેના મુખથી પુંછ સુધીની લંબાઇ ૨૦ ફૂટ હતી.
એલોસોરસ- તેની લંબાઇ ૩૦ ફૂટ હતી. તેના મોંમાં ચપ્પ જેવા દાંતની ઘણી લાઇનો હતી. એ શિકારી પ્રાણી હતું.
આરકોપેરિસ- તે પ્રાણી એલોસોરસથી વધુ બલવાન હતું. આકાશમાં ઊડતું હતું અને ગિરોલી જેવા આકારનું હતું.
બ્રોટોસોરસ- તે ભીમકાય પ્રાણી નિરામિષભોજી હતું. તેનું વજન ૮૪૦ મણ અને નાથી પૂંછ સુધીની લંબાઇ ૭૦ ફૂટ હતી. તેને સાપ જેવી ગરદન, નાનું માથું અને ચમચા જેવા દાંત હતા.
સ્ટેગો- તેને કુબડી છાતી હતી, વજન ૨૮૦ મણ હતું અને લંબાઇ ૨૦ ફુટ, નાના ૪ પગ અને મોં મેળ વગરનું હતું. પીઠ પર ત્રિકોણ કોઢ જેવું હતું. મોઢાનું માપ માત્ર ૧ી છટાંક હતું.
ટ્રાઇસેરાટોપ્સ- તે ૨૦ ફૂટ લાંબુ અને વચમાં ૮ ફુટ ઉંચું પ્રાણી હતું. તેને ૩ શિંગડાં અને ૭ ફૂટ ઉંચું મોં હતું.
એનેટો સરટ- તે ૨૫ ફૂટ લાંબુ હતું. તેને ૨ પગ હતા, સારસ જેવી ચાંચ હતી. ૨ હજાર જેટલા દાંત હતા. જે ખોરાક ચાવવામાં ઘંટીના બે પૈડા જેવું કામ દેતા હતા, તે જમીન પર અને પાણીમાં ચાલતું હતું.
ટાઇરેનો- તેની લંબાઇ ૫૦ ફુટ હતી, તેનું મોં જમીનથી ૧૮ થી ૨૦ ફુટ ઊંચું રહેતું હતું. તેને મોંમાં છ છ ઇંચ લાંબા દાંતો હતા.
ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓ આ પ્રમાણે અનેક પશુ-પક્ષીઓનું પ્રાચીનકાળમાં અસ્તિત્વ બતાવે છે. અને સાથોસાથ જણાવે છે કે આ એ જાતનાં પ્રાણીઓ આજે પૃથ્વી પર વિદ્યમાન નથી.
જૈન સાહિત્યમાં અષ્ટાપદ, ભારંડ, ગ્રાહ, ભૂમિજ-મસ્ય વગેરે નામો આવે છે. તેના ડીલડોલ-શરીર અને સામર્થ્યના ઉલ્લેખો મળે છે પરંતુ આજે તે જાતના પશુ, પક્ષી-જલચરો દેખાતા નથી. “ દેખાતા નથી ” એટલે એ જાતનાં પ્રાણીઓ હતાં જ નહીં એમ અનુમાન કરી નાંખવું એ ઉપરના પ્રાણીવર્ણનો વાંચ્યા પછી આપણને એક ઉતાવળું સાહસ જ લાગે છે.
આફ્રિકામાં થોડાં જ વર્ષો પહેલાં એક ભયંકર પક્ષી હતું એ વાત જાહેરમાં આવી છે. તેનું સ્વરૂપ જોતાં-વિચારતાં આપણને અષ્ટાપદ વગેરે માટે શંકાને સ્થાન રહેતું નથી. સાથોસાથ જૈન સાહિત્યનું નિરૂપણ કેટલું વાસ્તવિક્તાથી સંકળાયેલું છે એ વસ્તુ સમજવામાં જરાય વાર લાગતી
Page 191 of 234
| SR No. | 009178 |
| Book Title | Jeev Vichar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Narvahanvijay |
| Publisher | Narvahanvijay |
| Publication Year | |
| Total Pages | 234 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 60 MB |