________________
૧૧૮
જૈન તત્ત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
દેવોનો દેહ અતિ સુંદર, લગભગ નિરોગી, અને સુગંધિત છે. માનવનો દેહ તેથી સાવ વિપરીત છે.
દેવનું મરણ પીડારહિત છે. માનવનું મરણ ભારેથી ભારે પીડારહિત હોઈ શકે છે.
છતાં દેવો મોક્ષ પામવા માટે માનવભવને ઝંખે છે.
માનવનો જન્મ લઈને જ એવી સાધના કરી શકાય તેમ છે કે તમામ ભાવિ જન્મોનો નાશ થાય.
માનવના દેહથી સર્વવિરતિધર્મની એવી સાધના કરી શકાય. જેથી ભાવિ સંભવિત તમામ દેહ ધારણ કરવા ન પડે.
માનવનું મરણ થતાં પહેલાં એવી સાધના થઈ જાય જેથી તમામ મરણોનું નીવારણ થઈ જાય.
જન્મથી જન્મનાશ. દેહથી દેહનાશ. મરણથી મરણનાશ.
ભલે દેવલોકે ખૂબ સુખ હોય; ભલે તિર્યંચગતિમાં ભોગ ભોગવવાની પૂરી સ્વચ્છંદતા ઉપલબ્ધ હોય, ભલે નરકમાં સમાધિ દ્વારા કર્મક્ષય થઈ શકતો હોય પણ તો ય તે બધી જ ગતિઓ નકામી છે. માત્ર માનવગતિ જ મહાન છે. કેમકે મોક્ષની પ્રાપ્તિ તો અહીં જ છે.
એક કાગળમાં દોરેલી ત્રણ નાની લીટીથી મોટી દોરેલી લીટી કેટલી મોટી છે ? તેની ખબર તો જેણે ચારે ય લીટી(ચારે ય ગતિઓ)નો સાક્ષાત્કાર કર્યો છે તેને જ ખબર પડે ને ? આપણા માનવભવની લીટી ખૂબ મોટી છતાં તે કેટલી બધી મોટી છે ? તેની ખબર બાકીની ત્રણ લીટીઓના ખૂબ * નાનાપણાને દેખ્યા વિના શી રીતે સમજાય ?
ચારે ય લીટીનો સાક્ષાત્કાર સર્વજ્ઞ પુરુષોએ કર્યો. તેથી જ તેમણે કહ્યું, “હે માનવ ! તું મહાન છે.”
मणुआ ! तुममेव सच्चं
જો આ વીતરાગ-સર્વજ્ઞ ભગવંતના વચન ઉપર આપણી પૂર્ણ શ્રદ્ધા બેસી જાય તો માનવગતિની મહાનતા જે સર્વવિરતિધર્મના ઉત્તમ પાલન દ્વારા કહેવાઈ છે તે સર્વવિરતિધર્મના માર્ગે ડગ માંડી દેવા માટે હવે આપણે પળવાર પણ ન થોભીએ.
