Jain Dharm no Prachin Itihas Part 02

SR No.: 009123
Original Sutra Author: N/A
Author: Hiralal Hansraj
Publisher: Shravak Hiralal Hansraj
Total Pages: 202
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 10 MB

Page 123

( ૧૧૩) સુજન દુષ્ટ થતું નથી. સુજની છતા પણ મર્યાદામાંજ હોય છે. અશોક રાજા, ઉપરી દતકથાઓમાં સૌદ્ધ પિરાણિક કથાઓમાં) દર્શાવ્યો તે કૃર નહોતો; અવે જ્યારે તેણે તેના અચલ કીર્તિ ૫ શિલાલેખ લખાવ્યા ત્યારે પણ તેના ભાઇઓ હયાત હતા, એ સિદ્ધ થાય છે એટલે આપણે ઈતિહાસ દષ્ટિએ જોઈએ તો અશકને માથે મુકાએલા કરતા તે આપને એક ક્ષણવાર પણ આપણે સ્વીકારીશું નહીં જ. ઇતિહાસ તે અમોને તે રાજી જે અપૂર્વ દયા દર્શાવે છે, તે દયાનો અંશ તે બાહ્ય અને તારૂણ જીવનમાં પણ હશે, અને મોટા રાજ્ય ઉપરના તેના અનુભવે તેને અંતઃકરણને વધારે સુકોમળ બનાવી, તેની પાસે પોતાના રાજ્યમાં દયા ધર્મની વિશેષ પ્રવૃત્તિ કરાવી હતી, એ ચેકસ છે
બૈદ્ધ ધર્મને સ્વીકાર કરતાં પહેલાં મહાન અશાક કયા ધર્મમાં હતો? એ પ્રશ્ન કરી કેટલાક કહે છે કે, તે પ્રથમ જ હત; પણ પાછળથી બૌદ્ધ થયે હતું અને તેને તેમાં એક કહે છે કે, અશોકના રસેડામાં નિત્ય અનેક પ્રાણીઓ માંસ પકવાતાં હતાં; એવું તેને એક શિલાલેખમાં લખેલું છે. જૈનધર્મમાં પશુધને માટે પ્રતિબંધ હોવાથી, એમ અનુમાન થાય છે કે, પાછળથી તે બદ્ધ થયો હતો; અને એ રીતે તે બદ્ધધર્મી થયા બાદ જ તે શિલાલેખ લખાએલો હવે જોઈએ. બ્રાહ્મણધર્મ, ધર્મ અને જનધર્મ વચ્ચેના ઝઘડા તે કાળે ચાલતા હતા; અને બૌદ્ધ સાહિત્યમાં જ એક ગોએ જણાવ્યું છે કે, અકરાયની આજ્ઞાથી જ ગયામનું બધિવૃક્ષ બે દી નાખવામાં આવ્યું હતું, તથા બહેને પ્રપંચી માનવામાં આવ્યા હતા. આ લખાણથી નિશ્ચિત થાય છે કે, મહાન અશોક તે સમયે બદ્ધ ધમ નહીં પણ જૈનધર્મી હ. ડેકટર રાજેદ્રલાલા મિત્ર સિદ્ધ કરી આપે છે કે, મહાન અશાક બંધ નહે.
પૂર્વ વયમાં અશેક પોતાની કુરૂપતાને લીધે પિતાને અળખામણો લાગી પિતાની માતાને સંગમાં ઉછળ્યો હતો. પિતા તરફનું વિયી શિક્ષણ અને ભાવે તેનામાં ઉતર્યું નહોતું; એટલું જ નહીં પરંતુ તે ઉગ્ર સ્વભાવને લીધે ઉમરમાં આવતાં પિતાએ તેથી ત્રાસ પામી તેને તક્ષશિલા જેવા મોટા નગરને અધિકાર આપી દૂર કર્યો હતો. તે વધારે ઉન્મત્ત , અને ત્યાં પ્રપંચી તથા દુષ્ટ સ્વભાવને લોકોએ તે છે વર્તનને વધારે કઠોર અને કર બનાવ્યું. ચઢતા લોહીથી અધિકાર પામેલી ઉતા, બળતા પ્રસંગ આવી -
Aho ! Shrutgyanam