________________
પ્રકાશમાં આ અનંતાજીવોને ખદબદતા જોયા છે. માટે તેની હિંસાથી અટકવા કંદમૂળ ખાવાનો નિષેધ કર્યો છે. પરમાત્માની તે વાતને તર્કના જોરે, શ્રધ્ધાથી સ્વીકારીને કાયમ માટે કંદમૂળનો ત્યાગ કરી દેવો જોઈએ.
પૃથ્વીકાય, અપૂકાય, તેઉકાય, વાયુકાય અને સાધારણ વનસ્પતિકાય; એ પાંચ પ્રકારના જીવો; દરેક બે બે પ્રકારના છે. તેમાંના કેટલાક જીવોના એક-બે-ત્રણચાર-સંખ્યાતા કે અસંખ્યાતા શરીરો ભેગા થાય તો પણ જોઈ કે અનુભવી શકાતા નથી, તેઓ સૂક્ષમ કહેવાય છે, જયારે કેટલાક જીવોના એક-બે-ત્રણ-સંખ્યાતા કે અસંખ્યાતા શરીરો ભેગા થાય તો જોઈ કે અનુભવી શકાય છે; તેઓ બાદર કહેવાય છે. જયારે પ્રત્યેક વનસ્પતિકાયનું એક શરીર પણ જોઈ કે અનુભવી શકાય છે, માટે તે બાદર જ છે; પણ સૂક્ષ્મ નથી.
- સૂક્ષ્મજીવો આ વિશ્વમાં ઠેર ઠેર ઠાંસીને ભરેલાં છે. આપણે ભલે તેને જોઈ કે અનુભવી શકતા ન હોઈએ પણ કેવળજ્ઞાનીને તો તેઓ પણ દેખાય જ છે. તે જીવોની આપણે કાયાથી તો હિંસા કરી શકતા નથી પણ મનથી મારવાની બુદ્ધિ કરીએ તો આપણને તેમની હિંસાનો દોષ લાગી શકે છે. તે ન લાગે તેની કાળજી કરવી.
આમ, પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય પોતે માત્ર બાદર જ હોવાથી અને તે સિવાયના પાંચે ય પ્રકારના સ્થાવરજીવો સૂક્ષ્મ અને બાદર; એમ બે-બે પ્રકારના હોવાથી ૧+(૫*૨)=૧+૧૩=૧૧ પ્રકાર થયા. વાયુકાય આંખથી દેખાતાં ન હોવા છતાં ય ચામડીથી અનુભવી તો શકાય છે જ. તેથી તેનો પણ બાદર ભેદ છે.
છ ;
5
સ્થાવર જીવોના અગિયાર ભેદ, બાદર પૃથ્વીકાય.
સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાય બાદર અપુકાય
સૂરમ અપકાય બાદર તેઉકાય
સૂક્ષ્મ તેઉકાય બાદર વાયુકાય.
સૂક્ષ્મ વાયુકાય બાદર પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય સૂક્ષ્મ સાધારણ વનસ્પતિકાય.
છે
? : < ! છ
?
[1
]
બાર સાધારણ વ
Im
