Sutrona Rahasyo Part 1

SR No.: 008958
Original Sutra Author: N/A
Author: Meghdarshanvijay
Publisher: Akhil Bharatiya Sanskrutirakshak Dal
Total Pages: 178
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Religion
File Size: 4 MB

Page 42

સૂત્રોના રહસ્યો
૩પ પાલન કરવું એ પ્રમાણે નથી પણ હિંસા ન કરવી. રૂપે છે. સાચું બોલવું જ એવું બીજું મહાવ્રત નથી કેમકે તે સંભવિત નથી અને સર્વથા લાભકર પણ નથી પરંતુ જૂઠું ન બોલવા રૂપ મહાવ્રત છે. આ રીતે પાંચે ય મહાવ્રતોમાં સમજવું.
આ પાંચે ય મહાવ્રતોમાંથી ચોથા મહાવ્રતમાં કોઈ અપવાદ રખાતો નથી, બાકીના ચાર મહાવ્રતોમાં અપવાદ મળી શકે છે, કારણ કે ક્યારેક ધર્મ-તીર્થ વગેરેની રક્ષા માટે હિંસા, જૂઠ વગેરે થઈ જાય તો પણ તે વખતે મનને પવિત્ર રાખવું શક્ય બને છે. પણ ચોથા મહાવ્રત સંબંધી કાંઈપણ ખોટું કામ કરવામાં આવે તો તે વખતે મન પવિત્ર રહી શકતું નથી પણ રાગ-દ્વેષ વગેરેથી દૂષિત થઈ જાય છે. માટે ચોથા મહાવ્રતમાં કોઈ અપવાદ છૂટ આપવામાં આવતી નથી. બાકીના મહાવ્રતોમાં પણ ગીતાર્ધ-સંવિગ્ન ગુરુભગવંતો રજા આપે તો જ અપવાદ સેવી શકાય છે. (૨૪ થી ૨૮)પાંચ આચારોનું પાલન કરવા રૂપ પાંચ ગુણોઃ
(૧) જ્ઞાનાચાર : સમ્યગૂજ્ઞાન સારી રીતે ભણવું-ભણાવવું વગેરે
(૨) દર્શનાચાર : પરમાત્મા, પરમાત્માનું શાસન વગેરે ઉપર પોતાની અને બીજાની શ્રદ્ધા વધે તેવા પ્રયત્નો કરવા વગેરે.
(૩) ચારિત્રાચાર : ઉત્તમ પ્રકારના ચારિત્ર=સદાચારનું સેવન કરવું વગેરે
(૪) તપાચાર : ઉપવાસ વગેરે બાહ્યતપ તથા પ્રાયશ્ચિત્ત વગેરે અત્યંતર તપ કરવો તે.
(૫વીર્યાચાર : ઉપર જણાવેલાં ચારે ય આચારોમાં, જિન-શાસનમાં બતાડેલી તમામ ધર્મારાધનાઓમાં પોતાનું વીર્ય ફોરવવું, ઉલ્લાસ-ઉમંગ રાખવો તે.
ગુભગવંતો આ પાંચે ય આચારોનું પોતાના જીવનમાં પાલન કરે છે. શ્રાવક અને શ્રાવકાઓએ પણ આ પાંચે ય આચારોનું યથાશક્તિ પાલન કરવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. (૨૯ થી ૩૩) પાંચ સમિતિનું પાલન કરવા રૂપ પાંચ ગુણોઃ
દોષો ન લાગે તેના ઉપયોગપૂર્વક કરાતી ક્રિયાને સમિતિ કહેવાય. તે પાંચ પ્રકારની છે.
(૧) ઈર્યસમિતિ : કોઈપણ જીવ મરી ન જાય તેની કાળજી રાખવા પૂર્વક નીચે જોઈને ચાલવું તે. કહ્યું છે કે :
નીચે જોઈને ચાલતા, ત્રણ ગુણ મોટા થાય,
કાંટો ટળે, દયા પળે, પગ પણ નવિ ખરડાય. (૨) ભાષા સમિતિ : મુખની સામે ચાર આંગળ દૂર મુહપત્તિ રાખીને. સારા નરસાનો વિચાર કરીને કોઈપણ પાપ ન લાગે તેવી વાણી બોલવી તે. મુહપત્તિના ઉપયોગ વિના ધાર્મિક સૂત્રો કે શાસ્ત્રની વાતો કહીએ તો પણ ભાષાસમિતિનું પાલન થયું ન ગણાય !