Page Text
________________
ઋજુગતિ માત્ર એક જ સમયની હોય છે. જીવને ઉત્પન્ન થવાનું સ્થાન સમશ્રેણીએ રહ્યું હોય ત્યાં જીવ ઋજુગતિ વડે એક જ સમયમાં પહોંચી જાય છે. તે જ સમયે પરજન્મ સંબંધી આયુષ્ય ઉદયમાં આવે છે. તથા પરભવનો આહાર પણ તે કરવા લાગે છે. તેની પૂર્વના સમયે પૂર્વભવનું મોત થવા કાળે તેણે પૂર્વભવનું આયુષ્ય ઉદયમાં હતું અને તે વખતે પૂર્વભવનો આહાર પણ ચાલુ હતો. આમ ઋજુગતિમાં જીવ સતત આહારી હોય છે. આહાર વિનાની અણાહારી અવસ્થા તેને પ્રાપ્ત થતી નથી.
જયારે જીવ ઉત્તરથી દક્ષિણ, પૂર્વથી પશ્ચિમ, દક્ષિણથી ઉત્તર, પશ્ચિમથી પૂર્વ, ઉર્વથી અધો કે અધોથી ઉર્ધ્વદિશામાં સમશ્રેણીએ (સીધી લાઈનમાં જઈને ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે તેને આ ઋજુગતિ હોય છે.
વક્રગતિ ચાર પ્રકારની છે. (૧) એકવક્ર = માત્ર એક જ વળાંકવાળી (૨) વિક્રા = બે વળાંકવાળી (૩) ત્રિવક્ર = ત્રણ વળાંકવાળી તથા (૪) ચતુર્વક્રા = ચાર વળાંકવાળી.
એકવક્રાગતિ બે સમયની હોય છે. વિક્રાગતિ ત્રણ સમયની હોય છે. ત્રિવક્રાગતિ ચાર સમયની હોય છે અને ચતુર્વક્રાગતિ પાંચ સમયની હોય છે.
એકવક્રાગતિ : જ્યારે જીવ ઉર્ધ્વલોકની પૂર્વદિશામાંથી અધોલોકની પશ્ચિમ દિશામાં જાય છે ત્યારે તે બે સમયની એકવક્રગતિ કરે છે. જીવ સમશ્રેણીએ ગમન કરતો હોવાથી, પહેલા સમયે તે સીધી ગતિએ અધોલોકમાં જાય છે. અને ત્યાંથી તે વળાંક લઈને પશ્ચિમ દિશામાં સીધી ગતિએ આગળ વધીને ઉત્પત્તિ પ્રદેશ ઉત્પન્ન થાય છે. વળાંકસ્થળે આ આનુપૂર્વનામકર્મ ઉદયમાં આવીને જીવની ગતિને વળાંક આપવાનું કાર્ય કરે છે.
એકવક્રાગતિના બંને સમયે જીવ આહારી હોય છે કારણ કે પૂર્વના સમયમાં તે શરીર ત્યજી દે છે અને એ જ સમયમાં વળી તે જીવ શરીર યોગ્ય કેટલાક પુદ્ગલોને લોમાહાર વગેરે રૂપ ગ્રહણ કરી દે છે. બીજા સમયે ઉત્પત્તિ પ્રદેશમાં આવે ત્યારે તે ભવને યોગ્ય આહાર ગ્રહણ કરી દે છે; તેથી આ એકવક્રાગતિમાં અણાહારી અવસ્થા હોતી નથી.
- દ્વિવક્રાગતિઃ ઉર્ધ્વલોકના અગ્નિખૂણામાંથી અધોલોકમાં વાયવ્ય ખૂણામાં ઉત્પન્ન થવું હોય ત્યારે જીવે ત્રણ સમયની દ્વિવક્રાગતિ કરવી પડે છે. પ્રથમ સમયે તે જીવ ઉર્ધ્વલોકમાંથી સમશ્રેણીએ અધોલોકમાં જાય છે. બીજા સમયે ત્યાંથી પ્રથમ વળાંક લઈને તે જીવ સમશ્રેણીએ અગ્નિખૂણામાંથી પશ્ચિમ દિશામાં આવે છે. પછીના સમયે તે જીવ
કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩
| SR No. | 008957 |
| Book Title | Karmanu Computer Part 2 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Meghdarshanvijay |
| Publisher | Akhil Bharatiya Sanskrutirakshak Dal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 226 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Karma |
| File Size | 5 MB |