________________
જ્ઞાનાવરણીયકર્મ |
આત્મામાં અનંતજ્ઞાન છે. દુનિયાની કોઈપણ વસ્તુ આત્માથી અજ્ઞાત હોઈ શકે નહિ. પરંતુ જ્ઞાનાવરણીયકર્મ રૂપ આ વાદળ આત્મા રૂપ સૂર્યની સામે આવી ગયું હોવાથી આત્મા અજ્ઞાની-જડ કે મૂર્ખ બની જાય છે. તે ગમે તેટલી મહેનત કરે તો પણ તેને કાંઈ યાદ ન રહે; જે યાદ હોય તે પણ આ કર્મના પ્રભાવે ભુલાઈ જાય. તેની સમજણશક્તિ બરાબર ન ખીલે. બુદ્ધિની જડતા રહે.
એક મુનિવરે ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના જોગ શરૂ કર્યા હતા. ત્રણ અધ્યયન પૂર્ણ થયા. ચોથા દિવસે ચોથા અધ્યયનની ૧૩ ગાથા ગોખવાની હતી. મુનિવરે ગોખવાનું શરૂ કર્યું. પણ જ્ઞાનાવરણીયકર્મ એવું આડે આવ્યું કે ખૂબ મહેનત કરવા છતાંય એક પણ ગાથા યાદ ન રહી.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના રોગમાં ઉત્સર્ગ માર્ગે (મૂળ વિધિએ) એવો નિયમ છે કે ચોથા અધ્યયનની ૧૩ ગાથા ગોખતાં જેટલા દિવસ થાય, તે બધા જોગના ચોથા દિવસ તરીકે જ ગણાય. ચોથું અધ્યયન સંપૂર્ણ કંઠસ્થ થયા પછી જ જોગનો પાંચમો દિવસ શરૂ થાય.
ચોથું અધ્યયન ગોખતી વખતના તમામ દિવસો આયંબીલ કરવા પડે. જો ૧૩ ગાથા ચોથા દિને ન થાય તો ખાસ કારણે અપવાદ માર્ગે એક આયંબીલ વધારે કરીને તરત પાંચમો દિવસ શરૂ કરી શકાય,
આ મુનિવરે ઘણી જ મહેનત કરી પણ કેમ કરીને ગાથા થતી જ નથી. અપવાદ માર્ગ લેવાની તૈયારી નથી. તેમને તો ઉત્સર્ગ માર્ગે આરાધના કરવાની લગની લાગી છે.
ભલેને મારો ચોથો દિવસ જ ગણાય....! ભલે ને મારે રોજ આયંબીલ કરવા પડે ! ભલે ને મને ગાથા ન ચડે ! હું તો ગોખવાનો ઉદ્યમ કરીશ જ. ગાથા ચડે કે ન ચડે તે વાત ભલે કદાચ મારા હાથમાં ન હોય પણ ગાથા કરવા માટેનો ઉદ્યમ કરવો; તે તો મારા હાથની વાત છે. હું શા માટે તેમાં પીછેહઠ કરું?
અને તે મુનિવરે તો જરાય અકળાયા વિના, દીન કે લાચાર બન્યા વિના રોજ ગાથા ગોખવાનો પુષ્કળ પુરુષાર્થ ચાલુ રાખ્યો.
જોતજોતામાં બાર વર્ષ પૂરાં થવા આવ્યાં. રોજ ગોખવાની મહેનત કરે છે પણ
૪૮
1 કર્મનું કમ્યુટર
