________________
ગોત્રકર્મ
પરમપિતા પરમાત્મા મહાવીરદેવનો આત્મા સત્તાવીસમા ભવમાં દેવાનંદા બ્રાહ્મણીની કુક્ષીમાં આવ્યો. ૮૨ દિવસ સુધી પરમાત્માને ત્યાં રહેવું પડ્યું. ત્યાર પછી અવધિજ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂક્તા ઈન્દ્ર મહારાજાને જાણ થઈ કે પરમાત્મા તો બ્રાહ્મણ કુળમાં પધાર્યા છે !
તીર્થંકર પરમાત્માએ કર્મશત્રુ સામે જે શૂરવીરતા બતાવવાની છે તે શૂરવીરતા બ્રાહ્મણકુળમાં શી રીતે હોય?
વિદ્યા-અભ્યાસમાં ભલે બ્રાહ્મણકુળ સર્વશ્રેષ્ઠ ગણાતું હોય પણ શૂરવીરતાની અપેક્ષાએ તો ક્ષત્રિયકુળ જ ઉચ્ચ ગણાય ને ? બ્રાહ્મણકુળ શૂરવીરતાની અપેક્ષાએ કાંઈ ઉચ્ચ ન ગણાય. સ્ત્રી ભલે પુત્રની અપેક્ષાએ ઊંચી ગણાતી હોય પણ પતિની અપેક્ષાએ તો તે નીચી જ છે ને ! તે જ રીતે બ્રાહ્મણકુળ પણ શૂરવીરતાની અપેક્ષાએ તો નીચું કુળ જ ગણાય ને !
તો પછી વીર પરમાત્મા ક્ષત્રિયકુળમાં આવવાના બદલે બ્રાહ્મણકુળમાં કેમ આવ્યા હશે? તેવો વિચાર કરતાં ઇન્દ્રમહારાજાને જાણવા મળ્યું કે, “પ્રભુવીરના આત્માએ ત્રીજા મરિચી તરીકેના ભવમાં નીચગોત્રકર્મ બાંધ્યું હતું. તે નીચગોત્રકર્મ સાધના દ્વારા ઘણુંબધું ખપી ગયું છે. પણ જે બાકી રહી ગયું છે, તે કર્મ ભોગવવા માટે પ્રભુવીરે દેવાનંદા બ્રાહ્મણીની કુક્ષીમાં આવવું પડ્યું છે.
૮૨ દિવસ પૂર્ણ થતાં, હવે આ બાકી રહેલું નીચગોત્રકમ પણ ખપી ગયું છે. તેથી હવે મારે તેમને ઉચ્ચકુળમાં લઈ આવવા જોઈએ. તેવું વિચારીને ઇન્દ્ર મહારાજાએ હરિણીગમૈષીદેવને બોલાવીને, તેના દ્વારા પરમાત્માને દેવાનંદાબ્રાહ્મણીની કુક્ષીમાંથી મહારાજાસિદ્ધાર્થના મહારાણી ત્રિશલાક્ષત્રિયાણીની કુશીમાં સ્થાપન કરાવ્યા.
આ નીચગોત્રકર્મે પરમાત્મા મહાવીરની પણ શરમ ન રાખી. પરમાત્માએ જો નીચગોત્રકર્મ બાંધ્યું તો તેમણે તે કર્મ ભોગવવું પણ પડ્યું જ.
કર્મ મહાસત્તા કહે છે કે હું મસમોટા રુસ્તમોની પણ શરમ રાખતી નથી. જે પોતે પોતાના આત્મસ્વભાવમાંથી સહેજ પણ સરક્યો, તેને તેની તે ભૂલનું પરિણામ બતાવ્યા વિના મને ચેન પડતું નથી.
ગોત્રકર્મ ૧૧૩
