Prashamrati

SR No.: 008922
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhadraguptasuri
Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba
Publication Year: 2008
Total Pages: 610
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Religion
File Size: 10 MB

Page 31

10_
પ્રશમરતિ કરી. પ્રિય વિષય પરની ગ્રંથરચના હંમેશાં મર્મસ્પર્શી, આંતરસ્પર્શી, આત્મસ્પર્શી હોય છે. “પ્રશમરતિ ગ્રંથ આવો જ અદ્ભુત ગ્રંથ છે.
સજ્જનો ડujત यद्यपि अवगीतार्था न वा कठोरप्रकृष्टभावार्थाः ।
सद्भिस्तथापि मय्यनुकंपैकरसैरनुग्राह्याः ।।८।। અર્થ : જો કે આ પ્રશમરતિ'માં આદરણીય વિષયો નથી. વિદ્વાન પુપને યોગ્ય ગંભીર અર્થ નથી, પ્રકૃષ્ટ ભાવોને વરેલા અર્થ નથી, તે છતાં અનુકંપા જ એક જેનો સ્વભાવ છે તે સજ્જનોએ, અનુકંપાને યોગ્ય એવા મારા પ્રત્યેની દયાથી, આ ગ્રંથરચના સ્વકારવી જોઈએ.
વિવેચન : જેઓના હૃદયમાં વૈરાગ્ય-મહોદધિ વિલસી રહ્યો છે, જેઓનું મન વૈરાગ્યમાર્ગનું જ રસિયું છે, તેઓ ગ્રંથરચના કરે કે શાસ્ત્ર-સર્જન કરે તેમાં વૈરાગ્યની વાતો સિવાય બીજું શું કહે? સરળ, સુબોધ અને સરસ વૈરાગ્યપોષક વાતો સિવાય કંઈ નહીં! તેમની રચનામાં ન હોય પરમતોનું ખંડન કે સ્વમતનું મંડન, તેમાં ન હોય તમતમતા તર્કોનાં તીર કે ન હોય કોઈના અનુચિત આક્ષેપોના રદિયા! તેમાં ન હોય કાર્ય-કારણભાવની ચર્ચા કે ન હોય હેતુવાદની જટિલ ચર્ચાઓ!
અલ્પમતિવાળા મુમુક્ષુ મનુષ્યોને તુરત જ સમજાઈ જાય એવી સરળ ભાષામાં અને સીધી જ આત્માને સ્પર્શ કરી જાય તેવી વાતો અહીં કરવી છે! જેનો સ્વાધ્યાય કરનારા મનુષ્ય રાગ-દ્વેષની બળતરાઓથી મુક્ત થાય અને શાન્તરસમાં નિમગ્ન બની પરમ આંતરઆલ્લાદ અનુભવ કરે.
પરંતુ એક મોટો પ્રશ્ન ગ્રંથકારની સામે ડાચું ફાડીને ઊભો છે! શું આવી સરળ ગ્રંથરચનાનો વિદ્વાનો. સજ્જનો સ્વીકાર ન કરે ત્યાં સુધી આમજનતા એનો આદર કરીને અપનાવશે? જો ના અપનાવે...તો?
હા, જરૂર અપનાવશે. વિદ્વાનું અને બુદ્ધિમાન સજ્જનપુરુષો જરૂર આ વૈરાગ્યમાર્ગનો પોપક ગ્રંથ અપનાવશે જ! કારણ કે સજ્જનો સદેવ કરણાવંત હોય છે! કરણપાત્ર જીવો પ્રત્યે તેઓ યારસથી પરિપૂર્ણ દૃષ્ટિવાળા હોય છે, સંત પુરુષોનાં હૃદય કરુણાથી સદેવ કોમળ જ રહે છે..ભલે તેઓ પાસે અગાધ જ્ઞાન હોય અને સૂરમ બુદ્ધિ હોય, ભલે તેઓ વિશ્વપ્રસિદ્ધ હોય અને મહાન શાસ્ત્રકાર હોય, કરુણા તો તેમની પાસે રહે જ!