________________
મોક્ષતત્ત્વ
૧૩૩ શબ્દાર્થ સંતપથ = સત્યદ (વિદ્યમાન પદની). વો = કાલ પરવાથી = પ્રરૂપણા
અંતરં = અત્તર ત્રપમા = દ્રવ્ય પ્રમાણ
મામા = ભાગ = વળી, અને
ભાવ = ભાવ વિત્ત = ક્ષેત્ર
અપાવવું = અલ્પબદુત્વ સTI = સ્પર્શના
વેવ = નિશ્ચય અન્વય સહિત પદચ્છેદ सन्तपय परूवणया, दव्व पमाणं च खित्त य फुसणा। कालो अ अंतरं भाग भाव अप्पाबडं च एव ॥४३॥
ગાથાર્થ સત્પદપ્રરૂપણા-દ્રવ્યપ્રમાણ-ક્ષેત્ર-સ્પર્શના-કાળ-અન્તર-ભાગ-ભાવ અને અલ્પબહત્વ ૪૩
વિશેષાર્થ: ૧. મોક્ષ અથવા સિદ્ધ સત્ વિદ્યમાન છે કે નહિ ? તે સંબંધી પ્રરૂપણાપ્રતિપાદન કરવું, તે સત્પદ પ્રરૂપણા, અને જો છે તો ગતિ આદિ ૧૪ માર્ગણામાંથી કઈ કઈ માર્ગણામાં તે મોક્ષપદ છે તે સંબંધી પ્રરૂપણા કરવી તે પણ સત્યાપાર - ૨. સિદ્ધના જીવો કેટલા છે? તેની સંખ્યા સંબંધી વિચાર કરવો તે દ્રવ્ય प्रमाणद्वार
૩. સિદ્ધના જીવો કેટલા ક્ષેત્રથી અવગાહ્યા છે, રહ્યા છે. તે નક્કી કરવું તે ક્ષેત્રદાર
૪. સિદ્ધના જીવ કેટલા આકાશપ્રદેશને તથા સિદ્ધને સ્પર્શે છે? એટલે ક્ષેત્ર થી અને પરસ્પર એમ ૨ પ્રકારે કેટલી સ્પર્શના છે? તેનો વિચાર કરવો તે ર પ્રકારનું પર્શના દર છે.
૫. સિદ્ધપણે કેટલા કાળ સુધી રહે? તેનો વિચાર કરવો તે વાત
૬. સિદ્ધને અંતર (આંતરું) છે કે નહિ? અર્થાત્ સિદ્ધ કોઈ વખતે સંસારી થઈ પુનઃ સિદ્ધ થાય એવું બને કે નહિ? તે સંબંધી વિચાર કરવો તે નિમન્તરદરતથા તે પરસ્પર અત્તર છે કે નહીં, તે પરસ્પર મન્તરદાર એ બે પ્રકારનું અત્તરદ્વાર છે.
૭. સિદ્ધના જીવો સંસારી જીવોથી કેટલામા ભાગે છે, એ વિચારવું તે ખાવકાર
૮. ઉપશમ આદિ ૫ ભાવમાં સિદ્ધ કયા ભાવે ગણાય? એ વિચારવું તે भावद्वार.
