________________
બંધતત્ત્વ
વિશેષાર્થ:
ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય ૩૩ સાગરોપમનું હોય છે, અને આયુષ્યકર્મનો ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિબંધ પૂર્વ ક્રોડનો ત્રીજો ભાગ અધિક ૩૩ સાગરોપમ હોય છે. એ વિશેષ સમજવાનું છે, એટલે કે ઉત્કૃષ્ટ અબાધાકાળ વધારે હોય છે.
જઘન્ય સ્થિતિબંધ
बारस मुहुत्तं जहन्ना, वेयणिए अट्ठ नाम गोएसु । साणंतमुहुत्तं एवं बंधट्ठईमाणं ॥ ४२ ॥
સંસ્કૃત અનુવાદ
द्वादश मुहूर्तानि जघन्या, वेदनीयेऽष्टौ नामगोत्रयोः । शेषाणामन्तर्मुहूर्तमेतद्वन्धस्थितिमानम् ॥४२॥
बारस =
ઃ બાર (૧૨) મુહત્ત = મુહૂર્ત
નન્ના = જધન્ય સ્થિતિ વેળિQ = વેદનીય કર્મની અટ્ઠ = આઠ મુહૂર્ત નામ = નામ કર્મની
શબ્દાર્થ
ગોક્ષુ = ગોત્ર કર્મની
સેસાળ = શેષ પાંચ કર્મની
અંતમુત્ત = અન્તર્મુહૂર્ત
i = આ બંધ િ= સ્થિતિબંધનું માળ = માન, પ્રમાણ છે.
૧૩૧
અન્વય સહિત પદચ્છેદ
वेयणिए जहन्ना बारस मुहुत्त, नाम गोएसु अट्ठ । સેસાળ અંતમુહુર્ત્ત, થયું પંચદ્ધિ માળે ॥૪૨॥
ગાથાર્થ:
વેદનીય કર્મની જધન્ય-૧૨ મુહૂર્ત, નામકર્મની તથા ગોત્ર કર્મની ૮ મુહૂર્ત, અને શેષ પાંચ કર્મની અન્તર્મુહૂર્ત ઃ આ સ્થિતિબંધનું પ્રમાણ છે.
વિશેષાર્થ:
સુગમ છે એ પ્રમાણે પ્રકૃતિબંધ અને સ્થિતિબંધનું સ્વરૂપ ગાથાથી કહ્યું, પરંતુ રસબંધ અને પ્રદેશ બંધનું સ્વરૂપ ગાથા દ્વારા કહેલું નથી, માટે તે સ્વરૂપ અપૂર્ણ ન રહેવાના કારણે ૩૭મી ગાથાના અર્થ પ્રસંગે લખ્યું છે, ત્યાંથી જાણવું.
