________________
| 3
|
શ્રી પન્નવણા સૂત્રઃ ભાગ-૧
गोयमा ! एवं वुच्चइ ते णं णो संखेज्जा णो असंखेज्जा, अणंता । भावार्थ:-प्रश्न-भगवन ! 99 पर्यायो शंसंध्यात छ, असंध्यात छेअनंत छ? 6त्तर-3 ગૌતમ! સંખ્યાત નથી, અસંખ્યાત નથી પરંતુ અનંત છે.
प्रश्न- भगवन्! तेनु शु॥२९॥ छ । पर्यायो संध्यात नथी, असंध्यात नथी परंतु अनंत छ? 6१२- गौतम ! असंध्यात नयिको छ, असंध्यात असु२९भा२ हेवो, असंध्यात नारामारो, અસંખ્યાત સુવર્ણકુમારો, અસંખ્યાત વિધુત્કમારો, અસંખ્યાત અગ્નિકુમારો, અસંખ્યાત દ્વીપકુમારો, અસંખ્યાત ઉદધિકુમારો, અસંખ્યાત દિશાકુમારો, અસંખ્યાત વાયુકુમારો, અસંખ્યાત સ્વનિતકુમારો, અસંખ્યાત પૃથ્વીકાયિકો, અસંખ્યાત અષ્કાયિકો, અસંખ્યાત તેજસ્કાયિકો, અસંખ્યાત વાયુકાયિકો, અનંત વનસ્પતિકાયિકો, અસંખ્યાત બેઇન્દ્રિયો, અસંખ્યાત તે ઇન્દ્રિયો, અસંખ્યાત ચૌરેન્દ્રિયો, અસંખ્યાત પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિકો, અસંખ્યાત મનુષ્યો, અસંખ્યાત વાણવ્યંતર દેવો, અસંખ્યાત જ્યોતિષીદેવો, અસંખ્યાત વૈમાનિક દેવો અને અનંતસિહો છે. विवेयन:
પ્રસ્તુત સૂત્રોમાં જીવની સંખ્યાપેક્ષયા અનંત પર્યાયનું નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે.
આ સુત્રથી સ્પષ્ટ થાય છે કે લોકમાં અનંત જીવો છે અને તે દરેક જીવમાં કર્મના ઉદય, ઉપશમ, ક્ષયોપશમ કે ક્ષયજન્ય વિવિધ પરિણામો થતાં હોવાથી એક-એક જીવમાં પણ અનંત પર્યાયો થાય છે, તે જ રીતે અનંત જીવોમાં અનંતાનંત પર્યાય થાય છે. नैरथिडोना सनतपर्यायोः:| ३ णेरइयाणं भंते ! केवइया पज्जवा पण्णत्ता? गोयमा ! अणंता पज्जवा पण्णत्ता । से केणतुणं भंते ! एवं वुच्चइ णेरइयाणं अणंता पज्जवा पण्णत्ता ?
गोयमा ! णेरइए णेरइयस्स दव्वट्ठयाए तुल्ले, पएसट्ठयाए तुल्ले; ओगाहणट्ठयाए सियहीणे सियतुल्ले सिय अब्भहिए; जइ हीणे असंखेज्जइभागहीणे वा संखेज्जइभागहीणे वा संखेज्जगुणहीणे वा असंखेज्जगुणहीणे वा; अह अब्भहिए असंखेज्जइभागमब्भहिए वा संखेज्जइभागमब्भहिए वा संखेज्जगुणमब्भहिए वा असंखेज्जगुणमब्भहिए वा;
ठिईए सिय हीणे सिय तुल्ले सिय अब्भहिए; जइ हीणे असंखेज्जइभागहीणे वा संखेज्जइभागहीणे वा संखेज्जगुणहीणे वा असंखेज्जगुणहीणे वा; अह अब्भहिए असंखेज्ज भागमब्भहिए वा संखेज्जइभागमभहिए वा खेज्जगुणमब्भहिए वा असंखेज्जगुणमब्भहिए वा;
___ कालवण्णपज्जवेहिं सियहीणे सियतुल्लेसियअब्भहिए; जइहीणे अणंतभागहीणेवा असंखेज्जभागहीणे वा संखेज्जभागहीणे वा संखेज्जगुणहीणे वा असंसेज्जगुणहीणे वा अणंतगुणहीणे वा; अह अब्भहिए अणंतभागमब्भहिए वा असंखेज्जइभागमब्भहिए वा संखेज्जइभागमब्भहिए वा संखेज्जगुणमब्भहिए वा असंखेज्जगुणमब्भहिए वा अणंतगुण
