Page Text
________________
નમસ્કારનો આશય
પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી વિજયકીર્તિયશસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબ નમો' આ પદ પંચ પરમેષ્ઠિ પ્રત્યેનો આંતરિક ઝુકાવ છે. “નમો આયરિયાણં' પદ દ્વારા કરેલો નમસ્કાર સાધકને પ્રગટ કરનાર બીજ મંત્ર છે. “નમો’ પદ દ્વારા આ મહામંત્રમાં સુવિશુદ્ધ આચાર-પાલનનું સામર્થ્ય પેદા કરી આપે છે. ‘નમો પંચ પરમેષ્ઠિને નમન કરેલ છે. વિશ્વમાં પંચ પરમેષ્ઠિ ઉવજઝાયાણં' પદ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના વિશિષ્ટ ક્ષયોપશમ આત્માઓની ઉચ્ચતા-મહાનતા સર્વોચ્ચ કક્ષાની છે. પરિણામે ને ખીલવી શકે છે. જ્યારે “નમો લોએ સવ્વસાહૂણં' પદ નમસ્કાર મહામંત્રની ઉચ્ચતા-મહાનતા પણ સર્વોચ્ચતાને પામે સાધકના જીવનના અંતરાયો દૂર કરી સાધના પથને નિષ્ફટક છે. અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ, આ બનાવે છે. આ છે શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રની ફળશ્રુતિ ! પાંચ પરમેષ્ઠિ પદોમાં “અરિહંત, સિદ્ધપદ’ દેવતત્ત્વ છે, આત્માનું શુભ, હિત અને સારુ કરનારા મંગલોમાં આ પાંચ સિદ્ધપદો છે; જ્યારે ‘આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુપદ' પદો સમસ્ત વિશ્વમાં પ્રથમ સ્થાને બિરાજે છે. ગુરતત્ત્વ છે, સાધક પદો છે. “સવિ જીવ કરું શાસન રસી'ની શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રનો મહિમા-પ્રભાવ તો અચિન્ત ભાવનાથી તીર્થંકર બનનારા અરિહંત પરમાત્મા ઉપકારી તરીકે છે. છતાં તેનાં મહિમા અને પ્રભાવને અનુભવતા આત્મા શિરમોર સ્થાને છે. જ્યારે સ્વરૂપ દશામાં રમણ કરનારા પાસે નિર્માતા અને શ્રદ્ધાનું માધ્યમ હોવું જરૂરી છે. કષાયોને સિદ્ધ ભગવંતો વિશુદ્ધિની અપેક્ષાએ સર્વોત્કૃષ્ટ સ્થાને બિરાજે જીતવા દ્વારા અને વિષયોને નાથવા દ્વારા જે આત્મા છે. યથાર્થવાદી એવા સાક્ષાત્ તીર્થકરોની ગેરહાજરીમાં તેમનું જેટલી નિર્મળતા પ્રાપ્ત કરે છે તેને તેટલા અંશે મહામંત્રના પ્રતિનિધિત્વ કરનારા સસુત્રમરૂપક આચાર્ય ભગવંતો પંચ મહામહિમ પ્રભાવનો અનુભવ થાય છે. પરમેષ્ઠિમાં મધ્ય સ્થાનને શોભાવે છે. ગુરુતત્ત્વમાં મધ્ય સ્થાને
આ મહામંત્રનું સ્મરણ, જપન, મનન અને ધ્યાન ચોક્કસ રહેલા ઉપાધ્યાય ભગવંતો પિતા અને પુત્રની વચ્ચે “માની
અચિન્ય ફળ આપે છે, છતાં તે મહામંત્રના અંતિમ ફળ જેમ સાધુ અને આચાર્ય ભગવંતની વચ્ચે સેતુ રૂપ બને છે.
મોક્ષને પ્રાપ્ત કરવા માટે સાધક આત્માએ તેના સ્મરણાદિથી તો પાંચમા પદે બિરાજમાન, દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રની
ન અટકતાં સાધુ પદમાં સ્થાન મેળવવું પડે છે. ક્રમશઃ વિકાસ સાધનામાં સદા ઉજમાળ રહેતા સાધુ ભગવંતો ઉપરના ચારે
પ્રાપ્ત કરવા દ્વારા ઉપાધ્યાય-આચાર્ય પદમાં સ્થાન મેળવી પદોનું પ્રવેશ દ્વાર છે. આ પાંચ પદોને એક વાર સાચા ભાવે
અંતે સામર્થ્ય પહોંચે તો અરિહંત પદમાં અને અંતે સિદ્ધ નમસ્કાર કરવામાં આવે તો આત્માના સર્વ પાપોનો નાશ
પદમાં સ્થાન મેળવવાનો પ્રયત્ન કરવો જરૂરી બને છે. થાય છે. આત્મા સંસારથી છૂટી મોક્ષ સુધી પહોંચી શકે છે.
ભવભ્રમણનાં દુ:ખથી બચવા માટે અને મુક્તિનાં સુખોને નમો અરિહંતાણં' પદ દ્વારા અરિહંત પરમાત્માને કરેલો મેળવવા માટે શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રના પ્રભાવે પંચ પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર આત્માનાં અત્યંતર શત્રુઓને દૂર કરીને નિર્ભયતાનું રૂપ બની વહેલામાં વહેલા શાશ્વત સુખના સ્વામી બનીએ, પ્રદાન કરે છે. “નમો સિદ્ધાણં' પદ દ્વારા સિદ્ધ ભગવંતોને એ જ એક ભાભિલાષા. કરેલો નમસ્કાર આત્માને આધ્યાત્મિક સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરાવે
૧૧૦
રેખા રતિલાલ સાવલા (કચ્છ ડેપા-ભૂલેશ્વવ)
હસ્તે : રતિલાલભાઇ સાવલા
| SR No. | 008742 |
| Book Title | Navkar Prabhav |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | |
| Publisher | Jain Prarthana Mandir Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Yoga |
| File Size | 4 MB |