Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પ્રેમનુ ફળ
પીવાની, તથા રંજન કરવાની ક્રિયા કરનાર આત્મા રહેલા છે પણ આત્મા વિનાના મૃતદેહ ઉપર કોઇ પ્રેમ કરતું નથી. કારણ કે તેમાંથી આત્માના વિયોગ થએલા છે. અને તેથી ત્યાં પ્રેમના ઉદ્દભવ નથી તે અનુભવગમ્ય છે. ૧૩૭ાા
આત્મજ્ઞાનથી જડ ચેતનમાં સાન્દયતા પ્રગટે છે आत्मज्ञानेन सौन्दर्य, जडेषु चेतनेषु च ।
तत्राद्वैतस्वरूपेण, प्रेम संजायते स्वतः || १३८ ||
आत्माद्वैतस्वरूपस्य, सापेक्षातो विवेकिनाम् । નડાબૈશ્યયવેળ, પ્રેમ યંત્ર નતે ॥૨૩॥
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અથ—આત્માના સમ્યગજ્ઞાનથી જ જડ અને ચેતન પદાર્થોમાં સુંદરતાના અનુભવ થાય છે ત્યાં અદ્ભૂત સ્વરૂપવડે સ્વયં અભેદ પ્રેમ ઉપજે છે. ૧૩૮૫
૯
અવિવેકવત પંડિતા અપેક્ષા વડે આત્માનું પ્રેમસ્વરૂપ અદ્વૈત અને દ્વૈત ભાવે સંગ્રહ તથા વ્યવહારની ષ્ટિથી માને છે અને જડવાદીએ અકાંતથી ઐકયરૂપે પ્રેમને માને છે. આવા સ્વરૂપવડે પ્રેમ સત્ર શોભે છે ! ૧૩૯ ॥
For Private And Personal Use Only
વિવેચનઃ—આત્મામાં પ્રેમ ધર્મ અભિન્ન રૂપે તાદાત્મ્ય પરિણામ સ્વરૂપે રહેલા છે. તે પ્રેમ આત્માના અનેક ધમ સ્વભાવ માંહેનો એક સ્વભાવ રૂપ ધર્મ પરિણામિક ભાવે વર્તે છે. હવે જો આત્માને અદ્વિતીય એકજ વ્યક્તિ રૂપે માના તે એક વ્યકિત રૂપે અનુભવાત નથી. કદાચિત એક વ્યકિત રૂપે છતાં ચંદ્રની જેમ અનેક દેહમાં પાણીમાં પડતા પ્રતિબિંબ રૂપ અનેકતા અનુભવાય છે. તે રીતે પડિતા અદ્વૈત માનતા હોય તો સર્વ જળમાં પડેલા પ્રતિબિએ સરખા જણાય છે તેમ દહેામાં રહેલા આત્માના પ્રતિબિંબે સમાન આકાર, સ્વભાવ, પ્રવૃત્તિઓવાળાં અનુભવાવા જોઇએ, તેમ નથી દેખાતું. તેથી એકાંત સ્વરૂપ અદ્ભુત આત્મા તથા પ્રેમમાં ઘટી શકતુ નથી. તેમજ અનેક આત્મામાં સમાન ધર્મ ચૈતન્યરૂપ નિત્ય હાવાથી સત્તાએ પરબ્રહ્મમય થવાની શક્તિ દરેકમાં હાવાથી ઉર્ધ્વતા સામાન્ય સત્તા વડે
જેમ સુવર્ણ ના જુદા જુદા ઘાટ બદલાય છે પણ સુવર્ણ તા દરેકમાં હોય છે. તેમ આત્મામાં ઉર્ધ્વતા સામાન્યભાવે નવા નવા શીરાના પિામેમાં તે આત્મત્વનું અનુગતવ રહેલુ છે. આમ સવ આત્મામાં કર્મની વિવિક્ષા છોડીને સામાન્યભાવે સહજ સ્વભાવે ચૈતન્ય 66 एगे आया સ્વરૂપ જ્ઞાનાદિ ધર્મ તથા પ્રેમનું પરિણામ સરખું રહેલુ હાવાથી ** એક અદ્વૈત પરમ બ્રહ્મરૂપ આત્મા એકજ છે એમ સામાન્ય સંગ્રહનયની અપેક્ષાથી સમજાય છે. તેથી સાચા વિવેકવત પડી આત્મા અને પ્રેમને ઉપર કડી તેવી અપેક્ષાના યાગે દ્વૈતભાવે અને અદ્વૈતભાવે માને છે અને જડ વિવેક વગરના મનુષ્યો વ્યવહારના પ્રત્યક્ષ અનુ ભવના તિરસ્કાર કરી આત્મપ્રેમને અદ્વૈતરૂપ કહે છે. ॥ ૧૩૯
૧૨
R
| SR No. | 008641 |
| Book Title | Premgeeta Anuwad |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Buddhisagar |
| Publisher | Buddhisagarsuri Jain Gyanmandir |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 277 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Society |
| File Size | 18 MB |