________________
નપુંસકલિંગ
પ્રત્યયો હું : ૩ પ્રકિ.સં.
નસ્ (નપુંસક) નાં રૂપો ગત્ ર્ બાત નતિ પ્રદ્ધિ.સં.
વ્યંજનાંત નપુંસકનામના પ્રત્યયો અને રૂપો, પ્રથમ, દ્વિતીયા અને સંબોધન સિવાય બાકીની વિભક્તિઓમાં વ્યંજનાંત પુલિંગ નામના જેવા જ છે. પ્રથમ અને દ્વિતીયાના બહુવચનનો રૂ પ્રત્યય પર છતાં નપુંસક નામના છેલ્લા સ્વરની પછી રહેલા ધુ વ્યંજનની પૂર્વે
ઉમેરાય છે. ગત્ + રૂ-નાન્ + $ = નન્તિા પૃદ્ધાતુનું કર્મ વિકલ્પ સંપ્રદાન થાય છે. पुष्पेभ्यः स्पृहयति । पुष्पाणि स्पृहयति । ક્રોધ, દ્રોહ, ઇર્ષ્યા અને અસૂયા અર્થવાળા ધાતુઓના યોગમાં જેના પ્રત્યે કોપ થાય, તે નામ સંપ્રદાન થાય છે. मैत्राय क्रुध्यति । मैत्राय कुप्यति । मैत्राय द्रुह्यति । ઉપસર્ગ પૂર્વક અને સુદ્ધાતુ હોય, તો જેના પ્રત્યે કોપ હોય, તે નામ સંપ્રદાન ન થાય પણ કર્મ થાય છે. मैत्रमभिक्रुध्यति ।
૩
.
!
