________________
કપિલી (કેલી)નું સ્થાન
द्वारस्य दक्षिणे वामे कपिली पदविधा मता।
सर्वे शुकनासा स्यात् सैष प्रासादनासिका ॥२८॥ ગભારાના દ્વારની ઉપર જમણી અને ડાબી બાજુ છ પ્રકારની કેળી બનાવે, તેની ઊંચાઈએ શુકનાસ બનાવે, આ પ્રાસાદની નાસિકા કહેવાય છે. તે ૨૮ કાળીનું માન
प्रासादो दशमागच दित्रिवेदांशसम्मिताः।
प्रासादार्धन पादेन त्रिभागेन तथा मितः ॥२९॥ પ્રાસાદના વિસ્તારના દશ ભાગ કરવાં, તેમાંથી બે, ત્રણ, અથવા ચાર બાગની. તથા પ્રાસાદના અરધા, ચોથા અથવા ત્રીજા ભાગની. એ પ્રમાણે છે પ્રકારની કેબી બનાવવી. ૨૯ છ પ્રકારની કાળી
શિતા તા થા બિલિયા मध्यस्था भ्रमा सभमा पट्कोल्यः परिकीर्तिताः॥ मामादे दशधा भक्ते भूमिसीमा विचक्षण । શિતા દિમા પર વિમા ઉચિત રા વૈજં તુર્માના ત્રિમા પવિતાભાગના
प्रासादपादमध्यस्था भ्रमा सत्रिमागतः। अर्धे तु सभ्रमा कार्या प्रासादस्य प्रमाणतः ॥"
अप. पू. १३८ અંચિતા, કુંચિતા, શસ્યા, મધ્યસ્થા, જમા અને સામા, એ છ પ્રકારની કેબીનાં નામ છે. પ્રાસાદના વિસ્તારના દશ ભાગ કરીને, તેમાંથી બે ભાગની કેળી કરવી. તેનું નામ અંચિતા, ત્રણ ભાગની કળીનું નામ કુંચિતા અને ચાર ભાગની કેળીનું નામ શસ્યા છે. તથા પ્રાસાદના વિસ્તારના ચેાથા ભાગની કરવી. તેનું નામ મધ્યસ્થા, ત્રીજા બાગની કેળીનું નામ શ્વમાં અને અરધા માનની કેળનું નામ સામા છે. * ગભારાના તારની આગળના મંડપને કેળી મંડપ કહે છે, તેના છજાની ઉપર શકનાસની બને બાજુ શિખરનાં આકારવાળો મંડપ હોય છે. જેને આધુનિક શિદિપ પ્રાસાદ પુત્ર કહે છે, તેનું નામ કપિલી અથવા કાળી છે. , 'प्रापादनापादेन त्रिमागेनाथ निर्मिता।'
-
