Page Text
________________
જ્ઞાનની પર્યાય જોયાકાર થાય પરંતુ શરીર જ્ઞાનમાં : ઉદયની વાત ગૌણ કરીને શરીરથી ભેદજ્ઞાન કેવી (જીવમાં) આવી જતું નથી તેથી જોય જ્ઞાયક : રીતે કરવું તેના તરફ લક્ષ આપવા જેવું છે. માત્ર સંકરદોષથી કેવી રીતે બચવું અને મિથ્યાત્વ કેવી - મરણ સમયે જ જીવ અને શરીર જુદા પડે છે એમ રીતે અટકાવવું એ દિશામાં પ્રયત્ન ચાલુ કરવા : નથી. વર્તમાનમાં જીવ અને શરીર જુદા જ છે. જોઈએ.
: બન્નેના પરિણામના મેળ વિશેષથી બન્ને એક જેવા મોહ રાગ-દ્વેષ છોડવા જોઈએ એવું આપણે :
: દેખાય છે. પોતાની ઈચ્છા મુજબ શરીરના કાર્ય થાય વિચારતા આવ્યા છીએ. વિભાવ પરિણામને દ્રવ્યકર્મ :
+ : છે. ત્યારે પણ જીવ અને શરીર બન્નેના સ્વતંત્ર સાથે નિયમભૂત નિમિત્ત નૈમિત્તિક સંબંધ છે એ :
" . પરિણમન છે. જીવ શરીરની ક્રિયા કરી શકતો નથી વાત પણ આપણે ખ્યાલમાં લીધી છે. કર્મના ઉદયમાં :
M . અને શરીરના ફેરફારને ભોગવતો નથી. પોતે ન જોડાતા જીવ પોતાના સ્વભાવમાં સ્થિત રહે તે '
R : શરીરની ક્રિયાને કરે છે એવું માને ત્યારે પણ જીવ જરૂરી છે એવું સમજીને એ પ્રકારે કરવા તૈયાર થઈએ : પોતાના પરિણામને જ કરે છે અને પોતાના છીએ. પરંતુ એ જ વાત અહીં જ્યારે મોહ રાગ- 1
: પરિણામોને જ ભોગવે છે. આ રીતે બન્નેના સ્વતંત્ર દ્વેષના સ્થાને મનુષ્ય પર્યાયથી વિચારીએ ત્યારે : અ
3 : પ્રવાહ જોવા જઈએ તો લક્ષમાં આવી શકે છે. પાત્ર મુશ્કેલ બની જાય છે. દ્રવ્યકર્મ કે તેનો ઉદય ઈન્દ્રિય જીવ સૌ પ્રથમ આ રીતે જીવ અને શરીરના ભિન્ન જ્ઞાનનો વિષય થતો નથી. તેથી ત્યાંથી દૃષ્ટિ :
નથી તેથી ત્યાંથી રિ : પ્રવાહોને જોવાની ટેવ પાડે છે. આવી ટેવ પાડવાથી હઠાવવામાં આપણને મુશ્કેલી જણાતી નથી પરંતુ : બત્રનું જુદાપણું સ્પષ્ટ લક્ષમાં આવતું જાય છે જે શરીરની ઉપેક્ષા જીવ કરી શકતો નથી. શરીર ઈન્દ્રિય : ભેદજ્ઞાનના પ્રયોગની પૂર્વ ભૂમિકા બને છે. જીવે જ્ઞાનમાં જણાય છે એટલું જ પર્યાપ્ત નથી. જીવે : બુદ્ધિપૂર્વક આ કરવાનું રહે છે. આવું કરવાથી તેની સાથે અનાદિકાળથી ખુબ તાણાવણા : આગળનું કાર્ય સહજપણે થાય છે. આ રીતે વસ્થા છે. તેમાં હુંપણું સ્થાપીને શરીરરૂપે જ : પ્રમાણજ્ઞાન વડે જીવ અને તેની મનુષ્ય પર્યાયને અનાદિકાળથી પરિણમન કરતો આવ્યો છે. શરીરથી - જાણીને પોતે આવા અશુચિમય દેહની સાથેના જુદુ પોતાનું અસ્તિત્વ અજ્ઞાની જીવે સ્વીકાર્ય : સંબંધ કેવી રીતે અટકાવી શકે તે સંબંધી પુરુષાર્થ જ નથી, ભવાંતરમાં જે દેહ સંયોગરૂપ પ્રાપ્ત થાય : કરવા યોગ્ય છે. છે. તેમાં, કોઈના શિખવ્યા વિના, હુંપણું કરી લે
- ગાથા - ૧૧૫ છે. તે પ્રમાણેનું જીવન શરૂ કરી દે છે. શરીરની - નાની સરખી પ્રતિકૂળતામાં પણ શરીરમાં એકાકાર : અસ્તિ, તથા છે નાસ્તિ, તેમ જ દ્રવ્ય અણવક્તવ્ય છે. થાય છે. શરીરની અનુકુળતા સમયે દેહ અને વળી ઉભય કો પર્યાયથી, વા અન્યરૂપ કથાય છે. ૧૧૫. જીવ જજુદા છે એવી વાતો કરનારા પણ આંખમાં : દ્રવ્ય કોઈ પર્યાયથી “અસ્તિ', કોઈ પર્યાયથી કણુ સહન કરી શકતા નથી. શારીરિક રોગ સમયે : “નાસ્તિ' અને કોઈ પર્યાયથી “અવક્તવ્ય' છે; તત્ત્વનું ચિંતવન ભૂલી જાય છે.
* વળી કોઈ પર્યાયની “અસ્તિ-નાસ્તિ' અથવા બે પદાર્થ જુદા હોવા છતાં તેને એક માનવા : કોઈ પર્યાયથી અન્ય ત્રણ ભંગરૂપે કહેવામાં તે મિથ્યાત્વ છે. તેથી જીવ અને શરીરને એક માનવા આવે છે. તે મિથ્યાત્વ છે. શરીરમાંથી એકત્વબુદ્ધિ છોડવી : ગા. ૧૧૧ થી ૧૧૪ લીધા બાદ આ ગાથામાં દેહાધ્યાસ છોડવો તે સમ્યગ્દર્શન છે. તેથી દ્રવ્યકર્મના : સપ્તભંગી લેવામાં આવી છે. તેથી આ ગાથાઓના પ્રવચનસાર - પીયૂષ
| SR No. | 008329 |
| Book Title | Pravachansara Piyush Part 2 |
| Original Sutra Author | Kundkundacharya, Amrutchandracharya |
| Author | Himmatlal Jethalal Shah |
| Publisher | Grand Rapid America Mumukshu Mandal America |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 268 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Discourse, Philosophy, & Religion |
| File Size | 1 MB |