Page Text
________________
172
(૩૨) પ્રહલાદે કરેલી વિષ્ણુ પજા અને દેવોને થયેલું આશ્ચર્ય
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,પ્રહલાદે તે પ્રમાણે પોતાના શરીરને પોતાની ભાવનાથી નારાયણ-રૂપ કર્યું. અને પછી તે નારાયણ ને પૂજવા માટે નીચે પ્રમાણે ચિતવન કર્યું.
" આ મેં કપેલું,વિષ્ણુ નું જે રૂપ છે,તેથી જ કોઈ સમષ્ટિ-રૂપ કે વ્યષ્ટિ-રૂપ નથી, પણ મેં "હું-રૂપ" કાપેલું જે વિષ્ણુ નું સ્વરૂપ છે, તેનું હું હૃદયમાંથી પ્રાણવાયુ ના પ્રવાહને માર્ગે આવાહન કરું છું. અને પૂજાની સમાપ્તિ પર્યંત,એ વિષ્ણુ જાણે બહાર બિરાજ્યા હોય એમ પણ કલપના કરી લઉ છું. (નોંધ-"હું-રૂપે" કલ્પેલું વિષ્ણુ નું સ્વરૂપ એટલે "હું જ વિષ્ણુ છું" એ અદ્વૈત થાય છે, જયારે પૂજા ની સમાપ્તિ સુધી એટલે કે ભક્તિ માં તે જ વિષ્ણુ- બહાર બિરાજ્યા હોય તેવી કલ્પના"-તે દ્વૈત છે)
એ વિષ્ણુ,ગરુડ પર બિરાજ્યા છે, અને ક્રિયાશક્તિ,જ્ઞાનશક્તિ,ઈચ્છાશક્તિ,અને અનુગ્રહશક્તિએ ચાર શક્તિઓ થી તે સંપન્ન છે. તે,શંખ,ચક્ર, ગદા અને કમળને ધારણ કરનારા,શ્યામ શરીરવાળા છે ને ચાર ભુજાઓવાળા છે. એ ચંદ્ર એ સૂર્ય-રૂપી બે નેત્રોવાળા છે,વક્ષસ્થળમાં લક્ષ્મીને ધારણ કરનારા છે. વિશાળ નેત્રો વાળા છે,સારંગ નામના ધનુષ્યને ધારણ કરનારા છે અને મહા કાંતિમાન છે.
પ્રથમ હું સઘળી સામગ્રીઓથી રમણીયતાવાળી "માનસિક-પૂજા" થી એ વિષ્ણુનું એમના પરિવારો સહિત શીધ્ર "માનસિક પૂજન" કરીશ, તે પછી "ફરીવાર" બહારના વૈભવોથી ભરપૂર,એવાં ઘણાં રત્નો-વાળી "બાહ્ય-પૂજા" થી એ મોટા (દેવ) વિષ્ણુ નું હું પૂજન કરીશ"
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,એ પ્રમાણે ચિતવન કરી,તે પ્રહલાદ,પોતાના "મન"થી જ ઘણી સામગ્રીઓથી ભરપૂર, "માનસિક પૂજા" થી,લક્ષ્મી પતિ-ભગવાન વિષ્ણુ નું પૂજન કરવા લાગ્યો. તેણે, મન થી જ રત્નો થી જડેલાં પાત્રો વડે અભિષેક કર્યો,ચંદન આદિ લેપનો કર્યા,ધુપો કર્યા,દીવાઓ કર્યા, વૈભવો-વાળા વિચિત્ર અલંકારો ધરાવ્યા,અને ભાતભાતના નૈવેધ્યો ધરાવ્યા.
માનસિક પૂજન બાદ, તે દાનવ-રાજ પ્રહલાદ,દેવાલયમાં, બહારના પ્રત્યક્ષ (સાચા) ચંદન-પુષ્પાદિથી અને ઉપહારો થી સંપન્ન કરેલી બાહ્ય પૂજા કરવાનો પ્રારંભ કર્યો. જે રીતે માનસિક પૂજન કર્યું હતું તે જ ક્રમથી બહારના (પ્રત્યક્ષ કે સાચા) પદાર્થોથી પણ - વારંવાર વિષ્ણુ નું પૂજન કરીને પ્રહલાદ બહુ પ્રસન્ન (આનંદિત) થયો.
ત્યારથી માંડીને પૂર્ણ ભક્તિપૂર્વક નિત્ય તે પ્રમાણે જ તેણે વિષ્ણુ નું પૂજન કરવા માંડ્યું. પ્રહલાદની એ પદ્ધતિ ની ભક્તિ જોઇને નગરમાં બીજા દૈત્યો પણ ઉત્તમ વૈષ્ણવો થયા. જો,રાજા સદાચાર થી વતે તો પ્રજા પણ સદાચારથી જ વતે એ સ્વાભાવિક જ છે.
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,"સઘળા દૈત્યો વિષ્ણુ ના દ્વેષ ને ત્યજી દઈને વિષ્ણુ ના ભક્ત થયા છે" એ વાત અંતરિક્ષમાં પહોંચી અને સ્વર્ગલોકમાં પણ પહોંચી ગઈ.. ઇન્દ્ર અને દેવો આ વાત થી વિસ્મય પામ્યા-કે "દૈત્યોએ વળી વિષ્ણુ ની ભક્તિ કેમ સ્વીકારી હશે? " આમ વિસ્મય થી વ્યાકુળ થયેલા,તે દેવો સ્વર્ગલોકમાંથી બહાર નીકળ્યા,અને ક્ષીરસાગરમાં શેષ-નાગના શરીર પર બિરાજેલા શ્રીવિષ્ણુ પાસે ગયા અને તેમને આ વિસ્મય ની વાત પૂછી.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |