________________
૮૩
ચાલી શકાય !”
સાધુઓએ કહ્યું, “વળી આવો ધર્મ તમને કોણે શીખવ્યો? ધર્મના મહાકામમાં તે વળી આવી સૂક્ષ્મણિંસા થાય તે ગણાતી હશે ! હિંસાના પાપ કરતાં તીર્થયાત્રાનું ફળ સો, હજાર, લાખ અને તેથીયે અધિકગણું વિશેષ છે. બહુ નફા આગળ થોડી ખોટેય જાય તેનો કાંઈ હિસાબ ગણાતો હશે ?”
સંઘવીઓ ખિન્ન હૃદયે બોલી ઊઠ્યા : “શું આ સાધુઓના મુખથી નીકળતો. અવાજ છે? મહારાજ ! માફ કરો, હવે બહુ થયું. તમારા આવી રીતે વર્ષો થયાં બંધાવેલા પાટાઓ એ ધર્મપ્રાણ લોંકાશાહની ચેતન-શક્તિએ મહાવીરનાં વચનો દ્વારા ઉખેડી નાખ્યા છે. હવે અમે ધર્મનું શુદ્ધ સ્વરૂપ સમજતા થઈ ગયા છીએ. મહારાજો ! ધર્મમાં અધર્મને લેશ પણ સ્થાન હોઈ શકે નહિ અને જે અધર્મ હોય તે ધર્મ જ ગણી શકાય નહિ. જમા અને ઉધારનાં ખાતાં ધર્મમાં નથી હોતાં; પણ પુણ્યમાં હોય છે. સમજ્યા કે નહિ ?”
આ ઉત્તર સાંભળતાંજ તે બધા સાધુઓ નિરુત્તર બન્યા. તેમનાં મોંઢાં ઢીલાં પડી ગયાં. તેઓ ભોંય ખોતરવા લાગ્યા.
સંઘવીઓએ કહ્યું : મહારાજજી ! વેળાસર ચેતી જાઓ, વેશ પહેરવાથી શ્રમણનું પૂજ્યત્વ હવે ટકી શકે તેમ નથી.
સંઘ ત્યાંથી વીખરાયો, તીર્થયાત્રા તીર્થયાત્રાને ઠેકાણે રહી અને તે બધા શ્રાવકો સૂત્રના પ્રચારક થઈ ગયા. સત્ય પ્રચારક સંઘ
આ પ્રમાણે જૈનધર્મની આ ક્રાન્તિએ ખળભળાટ મચાવી મૂક્યો. આ પ્રસંગે લોકાશાહના વિચારને અનુસરનારો બહોળો વર્ગ વારંવાર પ્રાર્થના કરવા લાગ્યો કે આપના વિચારને અનુસરનારો જે કોઈ હોય તેમની એક સંસ્થા નિશ્ચિત થવી જોઈએ.
લોકાશાહે જવાબ આપ્યો : “ભાઈઓ ! વહાલાઓ ! તમે કહો છો તે વાત સાચી છે. પરંતુ એ સંસ્થાઓને પ્રેરનાર જ્ઞાનવાન, ચારિત્રવાન મહાપુરુષોની હરઘડીયે અને હરપળે જરૂર હોય છે. કારણ કે તેઓ સત્યના સિદ્ધાંતોનું રહસ્ય જાળવીને સમય સમય પ્રમાણે તેને તે સ્વરૂપમાં લોકમાનસ તપાસીને તેની પાસે મૂકે છે. કદાગ્રહ, રૂઢિ અને વહેમોને વિવેકના અભેદ્ય કિલ.. થી પ્રવેશતા તેઓ
ધર્મપ્રાણઃ લોંકાશાહ
