________________
થયું. તુષ્ટિકરણથી મુસ્લિમોને નુકસાન થયું છે. આ માટે હું તો આજના રાજકારણીઓ ઉપર ખુલ્લો આરોપ મૂકું છું, કે એમણે પડયંત્ર કરી ભારતની લઘુમતીઓને અને એમાં ખાસ કરીને મુસ્લિમોને પછાત રાખ્યા છે. જેથી એ શિક્ષિત ન બને. શિક્ષિત બને તો એમાં વ્યકિતવાદ આવે. એ ઈસ્લામને સમજવા માંડે. અને એ ઘેટાં, બકરાંની જેમ મત કયાંથી આપે ? તો એમની મતબેંક તૂટી જાય. એટલે વ્યવસ્થિતપણે મુસ્લિમ સમાજ કેમ પાછળ રહે, એનું ધ્યાન રખાય છે.
એટલે આપણે જ્યાં સુધી સેકયુલારીઝમને સાચા અર્થમાં નહીં સમજીએ અને એના મૂળમાં જઈને નહીં સમજીએ અને આપણા રાજકર્તાઓને સમજવાની ફરજ નહીં પાડીએ ત્યાં સુધી સુધરવાના નથી. પ્રજાશકિત સુધારી શકશે. અને
જ્યાં સુધી આપણે પ્રચંડ લોકમત દ્વારા રાજકર્તાઓને ફરજ નહીં પાડીએ કે હવે તમે આ સેક્યુલારીઝમને નામે મંદિર-મસ્જિદની રમત બંધ કરો. મતપેટી, વોટબેંકનું રાજકારણ બંધ કરો. અને દેશના ખરેખર હિતની ચિંતા કરો અને જ્યાં સુધી રાજકર્તાઓને સુધરવાની ફરજ નહીં પાડીએ ત્યાં સુધી આ બખડજંતર ચાલશે. અને પ્રજા તો જેમ જીવે છે તેમ જ જીવતી રહેશે. મેં કહ્યું તેમ કોમી એકતાનો પ્રશ્ન પ્રજાકીય સ્તરે નથી. પણ, એ તો લોકો ખાલી એકબીજા સાથે હળીમળીને રહે એટલા પૂરતું જ મર્યાદિત છે. દેશનો વિકાસ તેથી થઈ જતો નથી. માત્ર શાંતિથી દેશનો વિકાસ નહી થઈ જાય. કોમી એકતાથી બધું હાંસલ નહીં થઈ જાય. એનાથી આગળ જવું પડશે. કોમી એક્તા ઘણીવાર આભાસી પણ હોય છે. ઘણાં ગામો એવાં છે કે જ્યાં મુસ્લિમ અને હિન્દુઓ અલગ ચોકા બાંધી લે. અલગ પોતપોતાના વિસ્તારનાં પાટિયાં મારી દીધાં હોય. એકબીજા સાથે સંપર્ક જ ના હોય એટલે કોમી એકતા તૂટવાનો પ્રશ્ન જ ન હોય. આ એકતા નથી. પોતપોતાનું ગ્રુપ ઊભું કરી લેવું અને અથડામણમાં આવવું નહીં એ એક પ્રકારનો સંરક્ષણવાદ છે પણ આપણને ઉપયોગી નથી એટલે ખરેખર તો આપણે દેશનો સામાજિક, આર્થિક, સાંસ્કૃતિક વિકાસ ઈચ્છતા હોઈએ તો આ બે કામ કરવાની જરૂર છે.
(અમદાવાદ ખાતે તા. ૨-૭-૯૪ના રોજ વસંત-રજબ શહીદ દિને યોજાયેલ ગુલામરસૂલ કુરેશી વ્યાખ્યાનમાં શ્રી ટી.યુ. મહેતાના પુસ્તક ઈસ્લામ(ધર્મ)નું રહસ્યઃ સૂફીવાદ' નું વિમોચન કર્યા બાદ આપેલું વ્યાખ્યાનો ૩૪
એક બીજાને સમજીએ
