________________
સાથે ઝઘડો નથી. પણ તમારા ધર્મપાલનમાં કોઈ ખલેલ પહોંચાડે તો ચોક્કસ તમે એની સાથે જેહાદ કરો. મેં કહ્યું કે, 'આમાં જો અને તો છે. આપણે ભારતમાં રહીએ છીએ અને તમારા અને મારા ધર્મ પાલનમાં કોણે ખલેલ પહોંચાડી? આપણે દિવસમાં પાંચ વખત મસ્જિદ ઉપર બાંગ પોકારીએ છીએ, લાઉડસ્પીકર ઉપર અને છતાં કોઈ રોતું નથી. તો તમે કઈ રીતે કહો છો કે મારે બીજા લોકો સાથે લડવું? તલવાર લઈને લડવું! એમની વચ્ચે રહીને એમને ખતમ કરવા. મારે કોઈને ખતમ કરવા નથી.” તો આ જાતનું વિકૃત અર્થઘટન જાણી બૂઝીને રીતસર ફેલાવવામાં આવે છે.
મુશ્કેલી એ છે કે, હિન્દુ સમાજમાં અને મુસ્લિમ સમાજમાં બેઝીકલી કેટલાક પાયાના તફાવત છે. એક તો હિન્દુ સમાજ, હિન્દુ ધર્મમાં કોઈ સુગ્રથિત "ઓર્ગેનાઈઝ રીલીઝીયન” જેવું છે જ નહીં. એક જાતની વિચારસરણી છે, એક પ્રકારની જીવનની ફિલસૂફી છે. પરિણામે એમાં ખુલ્લાપણું છે. જાત જાતના સંપ્રદાયો છે. પેટાસંપ્રદાયો છે. એટલે આપોઆપ કેટલીક સહિષ્ણુતા આ તથ્યમાંથી આવી ગઈ છે. બીજું કે હિન્દુ સમાજમાં અનેક વખત સુધારાની ચળવળો રાજા રામમોહન રાયથી થતી આવી છે. પરિણામે એમાં આધુનિકતાનો પણ એક પાયો છે. અને ત્રીજુ હિન્દુ સમાજમાં આઝાદી પછી અને પહેલાં પણ શિક્ષણનું પ્રમાણ ત્યારે પણ મુસ્લિમો કરતાં વધુ હતું, આજે ઘણું વધારે છે. જ્યારે આઝાદી પછી મુસ્લિમોમાં શિક્ષણનું પ્રમાણ બિલકુલ વધ્યું જ નહીં, બલકે, મામૂલી ફેરફાર થયો હશે. એટલે સાધારણ મુસલમાન છે એ તો હજી પણ મોટે ભાગે અરબી જાણતો હોતો નથી. કુરાનના પ્રાદેશિક ભાષાઓમાં, ભારતીય ભાષાઓમાં અનુવાદ બહુ મોટાપાયે ઉપલબ્ધ નથી. હોય તો યે કોઈ વાંચતું નથી. મુસ્લિમ મહિલાઓ પણ જે વાંચે, એ પણ હંમેશા કિતાબો વાંચી વાંચીને એમ જ માને કે આપણો ધર્મ મહાન છે.
"યા અપ્યોહનાસ” જેવો શબ્દ કુરાનમાં આવે છે. એનો અર્થ છે, "હે માનવજાત” મતલબ કે કુરાન કોઈ એક સંપ્રદાયને ઉદ્દેશીને લખાયું નથી. માનવજાતને માટે લખાયું છે. મુસલમાન એ કે જે ઈસ્લામના સિદ્ધાંતોનું પાલન કરે. પાલન એટલે ક્રિયાકાંડ નહીં, પણ ઈસ્લામના પાયાના વૈચારિક સિદ્ધાંતોને મુસલમાનો અનુસરે. પાંચ વખત નમાઝ પઢીનેય દસ વખત એથી વિરુદ્ધ આચરણ કરતો હોય એ મુસ્લિમ કઈ રીતે હોઈ શકે? ૧૮
એક બીજાને સમજીએ
