________________
૩૬
બળદેવજીને સાથે રાખી એમના હાથમાં હળ મૂકી, ધરતીરૂપી ગાયની સેવા કરવાનું એમના દ્વારા ગોપાળને શિક્ષણ આપ્યું. પિતે ગાયો ચારી ગાયોનું સંગાપન અને સંવર્ધન કરવાની વિદ્યા ગેપબાળકને શીખવી પ્રેમના નાદે અનુશાસન કરવાની મધુરી માધુરી આપી. અને એથીય વિશેષ ગોપી અને ગોપી મધે રાધાજીને રાખીને જીવનને પ્રભુના કાર્યમાં સમર્પિત કરવાને, પ્રભુમય બની જવાને અને પ્રભુનાં કાર્યોમાં મસ્ત રહેવાનો મંત્ર રાધિકાજીએ વ્રજનારી અને વ્રજવાસી માત્રને શીખવ્યો. વ્રજ–વૃંદાવનનાં સર્વ લે કે, પશુઓ, પંખીએ અને વૃક્ષને પણ કૃષ્ણમય માની તેમના પ્રત્યે જે નિર્મળ, નિષ્કામ, નિયંજ પ્રેમનું સંગોપાન અને સંવર્ધન શ્રીકૃષ્ણ શીખવ્યું છે તે શિક્ષણ પ્રમાણે જીવવામાં જ પ્રભુ પ્રેમી જીવનની ધન્યતા છે. ૧૯૭૫ પછી જ્ઞાનચંદ્રજીનું જીવનકાર્ય જ ગોસેવા-ગોવંશરક્ષાના કાર્યમાં ભગવદ્-કાર્ય માની એકાકાર બની ગયું. મહિલાઓની અને નારી-સમાજની સહજ ભક્તિએ એ કાર્યના ભાવને ઝીલી લીધો. એ સેવા અને ગોરક્ષાનું કાર્ય કરતાં કરતાં જાણે કે ગાય પોતાની માતા છે અને બળદ ભાઈ છે તેવું સંવેદન સંવેદવા લાગ્યા. એમની પીડા જોઈ ગોળ, દૂધ વગેરે ત્યાગવા લાગ્યા. એની પીડા નિવારવા સાણંદ મામલતદાર કોર્ટમાં ધરણાંથી માંડીને ગાંધીનગરના રાજ દરબારમાં જે મ ધારણ કર્યા એમ પ્રભુના દરબારમાં સેંકડો ઉપવાસ અને હજારો એકટાણાં કરી પ્રાર્થના દ્વારા દાદ માગી ગુજરાતમાં ગોવંશહત્યા પર ઠીક પ્રમાણમાં પ્રતિબંધ મુકાવ્યો. મથુરા અને દિલ્હીમાં પણ શુદ્ધિસાધના કરી ગાયને અન્યાયને અવાજ રાજદરબાર ને પ્રભુદરબારમાં રજૂ કરવા રાષ્ટ્રવ્યાપી સોમ્ય સત્યાગ્રહમ લાખો ઉપવાસીન અંતઃકરણના અવાજને સંમિલિત કર્યો છેવટે આત્મબલિદાનની આકરી તપશ્ચર્યા સુધી એમને પ્રભુપ્રેમ એમને ખેંચી ગયો છે. તેવા જ્ઞાનચંદ્રજીની પરમ પાવની ભક્તિ આરાધના રજૂ કરવાની મેં આ પ્રકરણમાં અનધિકાર ચેષ્ટા કરી છે.
