________________
૧૧૭
થશે તે જ વિશ્વમાં યુદ્ધની સમસ્યા હલ થશે અને વિશ્વશાંતિને માગ હાથ લાગશે. ધર્મગુરુ અને સંસ્થાએ વિશ્વના યુદ્ધને પડકાર ઝીલીને દઢપણે સામને કર જ જોઈએ.
પ્રાસંઘે અને સંતો, દઢધમાં ન જ્યાં લગી; જગે સશસ્ત્ર યુદ્ધોની, રહેશે ભીતિ ત્યાં લગી. વિશ્વ સમસ્યાના ઉકેલમાં આવી દઢ આસ્થાને અભાવે ધર્મગુરુ અને ધર્મ સંસ્થાઓ આજે વિશ્વપ્રશ્નમાં પ્રભાવ પાડી શકતાં નથી. તેના મૂળમાં ધર્મદૃષ્ટિના પ્રયોગો કરીને અનુભવ નથી લીધે તેથી દૃઢ શ્રદ્ધાનો અભાવ અને સાચા ત્યાગ અને નિષ્કામ સેવાની કચાશ મુખ્યપણે છે. પંખીની જેમ સંપૂર્ણ અપરિગ્રહી રહી નિસર્ગમાં વિહરનાર શ્રમણ સંતોના ઉપાશ્રયોની ભવ્યતા, ગરીબી, બ્રહ્મચર્ય અને સેવાનાં વ્રત લેનાર ખ્રિસ્ત સંતના ભવ્ય મહેલ જેવા નિવાસે; પસીનાની કમાણી કરી ખેરાત અને દીનની અહલેક જગવનાર, ફકીરના રાજાની રેશની; કંચન-કામિનીના સ્પર્શનો ત્યાગ કરનારા સ્વામિનારાયણ સાધુનાં આધુનિક સગવડવાળાં ધર્માલ; કરતલ -ભિક્ષા અને તરુતલ-વાસની વૈરાગ્ય-લગન લગાડનારા શંકરાચાર્યના શોભાયમાન માટે અને એ બધાંમાં ઊભી કરેલી ખાન-પાન રહન સહનની સગવડો અને સાધનોએ ત્યાગના આદર્શને ઝાંખ કર્યો હોય તેમ નથી લાગતું?
વધા સાધન, ત્યાગ ઝંખવાઈ જતો જુઓ; માટે જ જાગૃતિ રાખે, સાચા ત્યાગી સુસાધકે.
