________________
૭૮
प्रच्छन्नपादुकमनङ्गमहाहिरन्ध्र
माहुर्बुधाः जघनरन्ध्रमदः सुदत्याः ॥
એ કામીનું મળમૂત્રઘર ને ઘા મદનના શસ્ત્રનો, દુર્ગમ્ય મુક્તિ અગ્નિ ચઢતાં, ગુપ્ત ખાડો પતનનો; દર એ અનંગ મહાભુજંગમ કેરું, ભવભય કારણે, જ્ઞાની જનો બે જાંઘ વચ્ચે વિવર વનિતાનું ગણે. ભાવાર્થ સુંદર દંતપંક્તિયુક્ત સ્ત્રીના એ જંઘાની વચમાંના છિદ્રને વિદ્વાનો કામી પુરુષોના મલ(વીર્ય)નું ઘર અથવા સંડાસ, કામદેવના શસ્ત્રનો નાડીવ્રણ અર્થાત્ નસ ઉપરનો ઘા, દુર્ગમ મોક્ષરૂપ પર્વત પર ચઢનારને પતન કરાવે તેવો પ્રચ્છન્ન, ઢાંકેલો ખાડો (ખાઈ) તથા કામરૂપ મહાસર્પનું દર કહે છે; માટે જેમ પથિક સાવધાન થઈને ખાડામાં પડી ન જવાય તેવે માર્ગે સંભાળીને પર્વત ઉપર ચઢે છે તો અભીષ્ટ સ્થાને પહોંચે છે; તેમ જે વિવેકી જીવ છે તે ઉપરોક્ત ખાડાથી બચીને, વિષયભોગથી રહિત થઈને પોતાના અભીષ્ટ મોક્ષરૂપ પર્વત પર ચઢી જાય છે.
-
આત્માનુશાસન
શ્લોક-૧૩૪
अध्यास्यापि तपोवनं बत परे नारीकटीकोटरे व्याकृष्टा विषयैः पतन्ति करिणः कूटावपाते यथा 1 प्रोचे प्रीतिकरीं जनस्य जननीं प्राग्जन्मभूमिं च यो व्यक्तं तस्य दुरात्मनो दुरुदितैर्मन्ये जगद्वश्चितम् ॥ તપ કાજ વન સેવે છતાં વ્યાકુળ વિષયોથી થતા, નારી વિવર પડતા યથા ગજ ગુપ્ત ખાડે પડી જતા; જ્યાંથી જનમ તે જનની, તોપણ, પ્રીતિ ત્યાં કરવા કહે, એ દુષ્ટ કવિઓ દુષ્ટ વચને જગ ઠગે, જન હિત દહે. ભાવાર્થ મનુષ્ય તપશ્ચરણ માટે વનમાં જઈને પણ ઇન્દ્રિય
--
