________________
૧૧૬
जातामयः
प्रतिविधाय तनौ वसेद्वा नो चेत्तनुं त्यजतु वा द्वितयी गतिः स्यात् । लग्नाग्निमावसति वह्निमपोह्य गेहं निर्याय वा व्रजति तत्र सुधीः किमास्ते ॥
આત્માનુશાસન શ્લોક-૨૦૫
જ્યાં રોગ તનમાં થાય ત્યાં ઔષધ કરી તનમાં રહે, પણ રોગ જાણી અસાધ્ય ત્યાગે દેહને, દુઃખ ના લહે; જો આગ ગૃહમાં પ્રજ્વલે તો તે બુઝાવી ત્યાં રહે, ન બુઝાય તો દૂર જાય નીકળી, સુન્ન કદી ત્યાં શું રહે? ભાવાર્થ રોગની ઉત્પત્તિ થાય ત્યારે સાધક તેનો ઔષધિ આદિથી નિર્દોષ ઉપાય કરીને એ શરીરમાં સ્થિત રહે. પરંતુ જો રોગ અસાધ્ય હોય અને તેનો ઉપાય થઈ શકે એવો ન હોય તો પછી તે શરીરને આત્મશાંતિ જાળવી તજી દેવું જોઈએ. આ બેમાં જે સુસાધ્ય અને ઉચિત માર્ગ હોય તે અંગીકાર કરવો એ દૃષ્ટિ સમ્યક્ છે. ખેદ તો કેવળ વ્યર્થ છે. જેમ ઘરમાં આગ લાગે તો યથાસંભવ તે આગ બુઝાવીને મનુષ્ય તે ઘરમાં રહે છે, પરંતુ જો તે અગ્નિ બુઝાવાય તેમ ન હોય તો તે ઘરમાં રહેનાર મનુષ્ય તે ઘરમાંથી નીકળી અન્યત્ર ચાલ્યો જાય છે. કોઈ બુદ્ધિમાન મનુષ્ય શું તે બળતા ઘરમાં રહે છે? અર્થાત્ કોઈ રહેતું નથી.
-
શ્લોક-૨૦૬
शिरःस्थं भारमुत्तार्य स्कन्धे कृत्वा सुयत्नतः । शरीरस्थेन भारेण अज्ञानी मन्यते सुखम् ॥
શિરથી ઉતારી ભાર્ યત્ને, ખભા ઉપર રાખતાં; છે ભાર તો તન ઉપરે, સુખ અજ્ઞ તો પણ માનતા.
ભાવાર્થ
જેમ કોઈ મનુષ્ય માથા ઉપરનો ભાર ઉતારીને
-
