________________
આત્માનુશાસન
૯૭ અમૃત પીને પણ વમી દે પુણ્યને જે ત્યાગતા,
સંયમનિધિને પામી તજતા, વિષયભીખને માગતા. ભાવાર્થ – જગતમાં આશ્ચર્યકારક સેંકડો કૌતુક છે, પરંતુ તેમાં આ બે કાર્ય અમને અતિશય આશ્ચર્યકારક લાગે છે. પ્રથમ આશ્ચર્ય અમને પુણ્ય તજી દેનાર તે પુરુષો પર થાય છે કે જેઓ પહેલાં તો અમૃતનું પાન કરે છે અને પછી વમન કરી તેને કાઢી નાખે છે. બીજું આશ્ચર્ય પુણ્યને તજી દેનાર એવા ભાગ્યહીન પુરુષો પર થાય છે કે જેઓ પહેલાં વિશુદ્ધ સંયમરૂપ ખજાનો રહણ કરે છે અને ત્યાર પછી તેને છોડી પણ દે છે; અર્થાત્ જે પુરુષો અમૃત સમાન સંયમને ગ્રહણ કરી પછી તેને વમન દ્વારા બહાર કાઢી નાખે છે, તજી દે છે તે હીન મનુષ્યો જ છે.
બ્લોક-૧૦૯ इह विनिहतबह्वारम्भबाह्योरुशत्रोरुपचितनिजशक्ते परः कोऽप्यपायः । अशनशयनयानस्थानदत्तावधानः कुरु तव परिरक्षामान्तरान् हन्तुकामः || બહુ બાહ્ય આરંભાદિ શત્રુ તે હણી મુનિ તું થયો, તેથી સ્વશક્તિ તે વધારી, દુઃખહેતુ ના રહ્યો; અંતર અરિ હણવા ચહે, કર આત્મરક્ષા વૃત્તિમાં,
ધર સાવધાની શયન ભોજન યાન સ્થાન પ્રવૃત્તિમાં. ભાવાર્થ – હે ભવ્ય! ઘણાં પાપકર્મના આરંભરૂપ બાહ્ય શત્રુને નષ્ટ કરીને પોતાની આત્મિક શક્તિને વધારી દેનાર એવા તારે માટે હવે બીજું કંઈ જ દુઃખનું કારણ રહ્યું નથી. તું રાગ-દ્વેષાદિ અંતરંગ શત્રુઓને નષ્ટ કરવાનો અભિલાષી થઈ ભોજન, શયન, ગમન તથા સ્થિતિ આદિ ક્રિયાઓમાં સાવધાન થઈને પોતાના સંયમની રક્ષા કર.
નથી. રાગરા તારે
પોતાના ગાન તથા ચિ કરવાનો
