________________
૫૬ અર્થ : આત્માને આત્મા વડે બે પુષ્ય-પાપરૂપ શુભાશુભ યોગોથી રોકીને દર્શનશાનમાં સ્થિત થયો થકો અને અન્ય (વસ્તુની ઇચ્છાથી વિરમ્યો થકો, જે આત્મા (ઈચ્છારહિત થવાથી) સર્વ સંગથી રહિત થયો થકો, (પોતાના આત્માને આત્મા વડે ધ્યાવે છેકર્મ ને નોર્મને ધ્યાતો નથી, (પોતે) ચેતયિતા હોવાથી એત્વને જ ચિતવે છે-ચેતે છે-અનુભવે છે, તે (આત્મા), આત્માને ધ્યાતો, દર્શનજ્ઞાનમય અને અનન્યમય થયો થકો, અલ્પકાળમાં જ કર્મથી રહિત આત્માને પામે છે.
નિર્જરાનું સ્વરૂપ સંવરપૂર્વક જે પૂર્વના વિકારી ભાવોને તથા પૂર્વે બાંધેલા કર્મોને ટાળે છે તેને નિર્જરા કહે છે તે બતાવનારું સ્વરૂપ.
કર્મોતણો જે વિવિધ ઉદય-વિપાક જિનવર વર્ણવ્યો,
તે મુજ સ્વભાવો છે નહિ, હું એક જ્ઞાયકભાવ છું. ૧૯૮ અર્થ : કર્મોના ઉદયનો વિપાક (ફળ) જિનવરોએ અનેક પ્રકારનો વર્ણવ્યો છે. તે મારા સ્વભાવો નથી; હું તો એક જ્ઞાયકભાવ છું. પુદ્ગલકરમરૂપ રાગનો જ વિપાકરૂપ છે ઉદય આ
આ છે નહિ મુજ ભાવ, નિશ્ચય એક જ્ઞાયકભાવ છું. ૧૯૯ અર્થ : રાગ પુલકર્મ છે, તેનો વિપાકરૂપ ઉદય આ છે, આ મારો ભાવ નથી, હું તો નિશ્ચયથી એક જ્ઞાયકભાવ છું.
સુદૃષ્ટિ એ રીત આત્મને, જ્ઞાયકસ્વભાવ જ જાણતો, ને ઉદય કર્મવિપાકરૂપ તે, તત્ત્વજ્ઞાયક છોડતો. ૨૦૦ અર્થ : આ રીતે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને (પોતાને) જ્ઞાયકસ્વભાવ
