________________
સ્વભાવદષ્ટિમાં ન સંભવે એવાં નીચગોત્ર-ઉચ્ચગોત્ર જ, વિભાવદૃષ્ટિમાં જીવ નીચ-ઉચ્ચગોત્ર કર્મને કરે છે, તોપણ નીચગોત્ર-ઉચ્ચગોત્રથી તન્મયી બની કરતો નથી.
અગિયારમું સ્થળ અંતરાયકર્મ છે. તેનું દૃષ્ટાંત - જેમ રાજાએ ભંડારીને કહ્યું કે ‘આને એક હજાર રૂપિયા આપ' પરંતુ ભંડા૨ી આપતો નથી; તે જ પ્રમાણે સ્વભાવદૃષ્ટિરહિત જીવ ઇચ્છા તો કરે છે કે ‘હું દાન આપું, લાભ લઉં, ભોગ ભોગવું, ઉપભોગ ભોગવું અને પરાક્રમ બળ વીર્ય પ્રગટ કર્યું' ઇત્યાદિ ઇચ્છા તો કરે છે, પરંતુ અંતરાયકર્મ ઇચ્છાનુસાર પૂર્ણતા થવા દેતું નથી. એવું એ અંતરાય-વિઘ્ન શ્રીસદ્ગુરુના ચરણનું શરણ થવાથી મટે છે. (સાચો પુરુષાર્થ કરે તો જ આત્માબળ વધે અને તે અનુસાર અંતરાયકર્મનો નાશ થાય છે.) ~~
-
બારમા સ્થળમાં એ છે કે કોઈને ગુરુ ઉપદેશથી સ્વસ્વરૂપનો સ્વાનુભવ થયા પછી પણ એવી ભ્રાંતિ થાય છે કે ‘હું અજર અમર અવિનાશી અચળ જ્ઞાનજ્યોતિ નથી, અથવા છું તો કેવી રીતે છું? મારું અને સદાકાળ જાગતી જ્યોતિ જ્ઞાનમયી સિદ્ધપરમેષ્ઠીનું એકપણું કેવી રીતે છે? તથા કયું પુણ્યરૂપ શુભકાર્ય કરવાથી મારો અને પરમાત્માનો અચળ મેળ થશે? પ્રત્યક્ષ હું મરું છું, જન્મ છું, દુઃખી, રોગી, શોકી, લોભી, ક્રોધી, કામી છું, અને જ્ઞાનમયી પરમાત્મા તો ન મરે છે, ન જન્મે છે અને ન રોગી, શોકી, લોભી, મોહી, ક્રોધી, કામી થાય છે; તો પછી તેમનો અને મારો મેળ કેવો? એ મેળ કેવી રીતે છે અને કેમ થશે?' ઇત્યાદિ ભ્રાંતિ દ્વારા કોઈ જીવ પોતાને એ જ્ઞાનમયી સિદ્ધપરમેષ્ઠીથી ભિન્ન સમજે છે, માને છે, કહે છે. તેની એકતા-તન્મયતાની સિદ્ધિ, અવગાઢતા, દઢતા માટે અનેક દૃષ્ટાંત દ્વારા સમાધાન આપીશ.
