________________
નય દ્વારા આત્મવસ્તુ વિવરણ ૧૩૫ એ પ્રમાણે એ જ લોહમય બાણ પર ચતુષ્ટયથી નાસ્તિત્વરૂપ છે; એ પ્રમાણે પરચતુષ્ટયથી આત્મા નાસ્તિત્વરૂપ છે. ૪.
એ જ આત્મા અસ્તિત્વ-નાસ્તિત્વનયથી સ્વચતુષ્ટયપરચતુષ્ટયની ક્રમપૂર્વક વિચક્ષાથી અસ્તિ-નાસ્તિરૂપ છે, જેમ એ જ બાણ સ્વચતુષ્ટય-પરચતુષ્ટયની ક્રમપૂર્વક વિચક્ષાથી અસ્તિ-નાસ્તિરૂપ છે. પ.
એ જ આત્મા અવક્તવ્યનયથી એક જ સમયમાં, યુગપદ્ સ્વચતુષ્ટય-પરચતુષ્ટય વડે અવક્તવ્ય છે, જેમ એ જ બાણ (એકી સાથે) સ્વ-પરચતુષ્ટય વડે અવક્તવ્ય સિદ્ધ થાય છે. ૬.
એ જ આત્મા અસ્તિત્વ-અવક્તવ્યનયથી સ્વચતુષ્ટયથી તથા એક જ કાળે સ્વ-પરચતુષ્ટયથી અસ્તિ-અવક્તવ્યરૂપ, બાણના દૃષ્ટાંતથી સમજવો. ૭.
નાસ્તિત્વ-અવક્તવ્યનયથી એ જ આત્મા, પરદ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવથી અને એક જ સમયે સ્વ-પરચતુષ્ટયથી નાસ્તિ-અવક્તવ્યરૂપ, બાણના દષ્ટાંતથી સમજવો. ૮.
અસ્તિત્વ-નાસ્તિત્વ-અવક્તવ્યનયથી એ જ આત્મા, સ્વચતુષ્ટય વડે, પરચતુષ્ટય વડે તથા એકી વખતે સ્વપરચતુષ્ટયની અપેક્ષાએ, બાણની માફક, અસ્તિ-નાસ્તિઅવક્તવ્યરૂપ સિદ્ધ થાય છે. ૯.
વિકલ્પનયથી એ જ આત્મા ભેદ સહિત છે, જેમ એક પુરુષ કુમાર, બાળક, યુવાન અને વૃદ્ધના ભેદોથી સવિકલ્પ થાય છે. ૧૦.
અવિકલ્પનયથી એ જ આત્મા અભેદરૂપ છે, જેમ એ જ પુરુષ પુરુષપણાથી અભેદરૂપ છે. ૧૧.
નામનયથી એ જ આત્મા શબ્દબ્રહ્મ દ્વારા નામ લઈને
