________________
સફળ કરી શકાય, પરમ સુખ કેવી રીતે મેળવી શકાય – આ દરેક વાતનું મઝાનું વર્ણન કર્યું છે.
ગુરુભગવંતના આ કલ્પનાવૈભવની તુલના જ અશક્ય છે. સમગ્ર ગ્રંથ આવી આવી અનેક ભવ્ય કલ્પનાઓથી મઢેલો છે. માટે જ આ ગ્રંથ અને ગ્રંથકાર અમર બની ગયા છે.
આ રીતે તત્ત્વચર્ચાની વાતો સાંભળી. હવે વ્યવહારુ વાતો વિષે વિચારીએ. અનેક વાતો છે, પરંતુ એકાદ પ્રસંગને માણીશું.
જેમણે શાસનના, લોકસમાજના લાભાર્થે કાર્યો કરવા છે, તેમણે ક્યારેય ફળની અપેક્ષા ન રાખવી, ન તો નાસીપાસ થવું. નિષ્કામભાવે કામ કર્યા પછી ફળ મળે તો સારું, આનંદ માનવો. જો ન મળે તો વીરપુરુષ, સજ્જન જનોને છાજે શોભે તેવું કાર્ય કર્યાનો સંતોષ માનવો. પરંતુ આદર્યુંલીધેલું કામ છોડી ન દેવું જોઇએ. આ વાતને પોતાના દાંતથી જ જણાવે છે.
પ્રથમ પ્રસ્તાવની વાત છે. ધર્મબોધકર નિપુણ્યક ભિખારી-દ્રમ્મક પાસેથી ઠીકરું અને તેમાં રહેલ કદન્ન છોડાવવા ખૂબ પ્રયત્ન કરે છે, પરંતુ દ્રમ્મક તે છોડવા તૈયાર થતો નથી. છેવટે પરાણે વિમલાલોક અંજન તેની આંખમાં આંજી દે છે. ત્યાર બાદ બળાત્કારે તત્ત્વપ્રીતિકર જળ અને મહાકલ્યાણક ભોજન ખવડાવે છે. આ ત્રણ વસ્તુના યોગ-પ્રભાવે શાતા મળે છે, આનંદ પામે છે, છતાં પણ તે ભિક્ષુક કદન્ન ભોજનને છોડતો નથી. તથાપિ થાક્યા વિના, કંટાળો કે ઉદ્વેગ લાવ્યા વગર ધર્મબોધકર દ્રમ્મકને સમજાવવાનો પ્રયત્ન ચાલુ જ રાખે છે. ત્યારે લખ્યું કે -
महान्तमर्थमाश्रित्य यो विधत्ते परिश्रमम् ।। तत्सिद्धौ तस्य तोषः स्यादसिद्धौ वीरचेष्टितम् ॥
46
