________________
બતાવે છે-કુશ-દર્ભ વિગેરે તૃણુ આંબે. અશેક વિગેરે વૃક્ષ, શાલી, ઘ, ચણા વિગેરે બી કહેવાય છે. આ પૃથ્વીકાયિકથી લઈને વનસ્પતિકાય સુધી પાંચ પ્રકારના જ એકેડદ્રય કહેવાય છે. તે પછી ચલન સ્વભાવ વાળા ત્રસકાયની ગણત્રી કરવામાં આવી છે, તે આ પ્રમાણે છે.–અંડજ-ઈંડામાંથી થવાવાળા કોયલ, સરીસૃપ (સાપ) મત્સ્ય-માછલાં કાચબા વિગેરે પિતજહાથી વિગેરે જરાયુજ માણસ, વાનર વિગેરે જેઓ ઓરથી લપેટાયેલા ઉત્પન્ન થાય છે. રસજ-વિકૃત થયેલા રસમાંથી ઉત્પન્ન થવાવાળા, સંદજ-પરસેવામાંથી ઉત્પન્ન થવાવાળા જ, માકડ, વિગેરે ઉદુભિજજ-પૃથ્વીને ભેદીને ઉત્પન્ન થનારા શલભ-(પતંગ) વિગેરે આ ત્રસકાય છે. કહેવાય છે. ૮
“ufહું હિં હિં' ઇત્યાદિ
શબ્દાર્થ – વિન્ન-વિજ્ઞાન બુદ્ધિશાળી પુરૂષ “હિં છ િહિંમર કમિ જઃ આ છએ કાને આરંભ ન કરે પરંતુ “ વરિજ્ઞાળિયા-તાનું
રિાનીયા” તેને જીવ સમજે તથા “માણા રાવળ-માનસ, શ્વાસ, વાક્યનં' મન, વચન તથા કાયાથી “નામ ન વરિnણી-નામી 7 પરિણી’ આરંભ અને પરિગ્રહન ન કરે ૯
અન્વયાર્થી-વિદ્વાન પુરૂષ મન, વચન, અને કાયથી આ છ વનીકાને આરંભ ન કરે. પરિગ્રહ ન કરે. તેઓને જ્ઞપરિજ્ઞાથી જાણે અને પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞાથી આરંભ અને પરિગ્રહને ત્યાગ કરે મહા
ટીકાઈ–વિદ્વાન અથૉત્ હેય અને ઉપાદેયના વિવેકવાળે પુરૂષ પહેલાં કહેલ છએ નિકામાંથી કેઈને પણ આરંભ, અને પરિગ્રહ ન કરે. અર્થાત્ ત્રસ સ્થાવરરૂપ સૂમ બાદર, પર્યાપ્તક અપર્યાપ્તકના ભેદથી ભિન્ન આ જીવ સમૂહોને આરંભ અને પરિગ્રહ ન કરે. આ બધા જીવોને જ્ઞપરિજ્ઞાથી જાણીને પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞાથી તેઓના આરંભને ત્યાગ કરે અર્થાત તેમની વિરાધના ન કરે મન, વચન, અને કાયાથી તેઓને આરંભ અને પરિગ્રહ રૂપથી ગ્રહણ કરવાને ત્યાગ કરે.
કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે–વિદ્વાન પુરૂષ આ ષડૂ જવનિકાને જાણીને તેને વિનાશ કરવાવાળા આરંભ અને પરિગ્રહ ન કરે, કેમકે આરંભ અને પરિગ્રહ આત્માને માટે હિતકર હોતા નથી. છેલ્લા “પુણાવા પદ્ધિ ” ઈત્યાદિ શબ્દાર્થ—-“મુરાવાયં-મૃષાવાર અસત્ય બોલવું “દ્ધિ-સિદ્ધ મૈથુનનું
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૩
૧૨.
