________________
प्रियदर्शिनीटीका अ० १३ चित्र-संभूतचरितवर्णनम्
७५९ नत्य, गीतैः ग्रामस्वरमूर्च्छनालक्षणैः, च=पुनः वादिनः मृदङ्गमुरजादिभि नारीजनान् परिवारयन्=परिवारी कुर्वन् , इमान् भोगान्-शब्दादीन् भुङ्क्ष्व । यतः प्रव्रज्या हु-निश्चयेन मम दुख-दुःखमूलं राचते प्रतिभाति ॥ १४ ॥ इत्थं चक्रवर्तिवचनं श्रुत्वा मुनियत्कृतवान् , तत् कथयति
मूलम्तं पुवनेहेण कयाणुरागं नराहिवं कामगुणेसु गिद्धं । धम्मासिओतस्स हियाणुपेही,चित्तो इमं वयण मुदाहरित्था ॥१५॥ छाया-तं पूर्वस्नेहेन कृतानुरागं, नराधिपं कामगुणेषु गृद्धम् ।
धर्माश्रितस्तस्य हितानुप्रेक्षी, चित्र इदं वचनमुदाहरत् ॥ १५ ॥ टीका-'तुं पुवनेहेण' इत्यादि
पूर्वस्नेहेन-जन्मान्तरप्ररूढप्रणयेन, कृतानुरागं-मुनि प्रत्यनुरागवन्तं, कामगुगीतोंसे तथा अनेक प्रकारके वादित्रोंसे (नारीजणाइं परिवारयंतोनारीजनान् परिवारयन् ) नारीजनोंके साथ बैठकर आप (इमाई भोगाई भुंजाहि-इमान् भोगान् भुक्ष्व ) इन शब्दादिक विषयभोगों को आनंद के साथ भोगो । क्यों कि (मम रोयइ पव्वज्जा हु दुक्ख-मद्य प्रव्रज्या दुःखं रोचते) मुझे यह आपकी दीक्षा दुःखमूल ही प्रतीत होती है।
भावार्थ-चक्रवर्ती ने पुनः मुनिराज से कहा कि महाराज । क्या धरा है इस कायक्लेश स्वरूप प्रव्रज्यामें-आप तो नारीजनोंके बीच बैठकर गीत, नृत्य, वादिनोंके साथ अपने मनको बहलावो। इस जीवन को व्यर्थ क्यों गवां रहे हो । इस शुष्क तपस्यामें दुःख के सिवाय और क्या रखा है ॥ १४ ॥
चक्रवर्तीके इस प्रकार वचन सुनकर मुनिने क्या किया ? यह इस पाथी नारीजणाई परिवारयंतो-नारीजनान् परिवारयन् नारी नानी साये मेसी
मा५ इमाई भोगाई भुंजाहि-इमान् भोगान् भुंव से शाह विषयलागाने આનંદની સાથે ભેગો કેમ કે, મને આપની આ દીક્ષા દુઃખકારકેજ જણાય છે.
ભાવાર્થ–ચક્રવર્તીએ ફરીથી મુનિ મહારાજને કહ્યું કે, મહારાજ ! શું રાખ્યું છે આ કાયાને કલેશરૂપ પ્રવજયામાં ? આપ નારીજનેની વચમાં બેસીને ગીત, નૃત્ય, વાજીત્રની સાથે આપના મનને બહેલાવો. આ જીવનને વ્યર્થ શામાટે ગુમાવી રહ્યા છે ? આ શુષ્ક તપસ્યામાં દુઃખના સિવાય બીજું શું છે ? ૧૪
ચકવર્તીનાં આ પ્રકારનાં વચનેને સાંભળીને મુનિએ શું કર્યું ? એ આ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
