________________
२९८
उत्तराध्ययनसूत्रे बन्धन विज्ञापयति-कश्चिदेकः श्रमणः समायाति । अथ चौरास्तं मुनि चौरनायक पति नीतवान् । चौरनायकस्तं मुनि पृच्छति-नृत्यं जानासि किम् ? मुनिराहजानामि, चौर नायकः प्राह-तर्हि नृत्यं दर्शय, मुनिवदति-नृत्यं मम न कल्पते । पुनश्चौरनायकः प्राह-गानं जानासि ?, स प्राह-जानामि चौरनायकः प्राह-तर्हि गीयताम् । एवमुक्तोऽसौ स्वयंबुद्धः कपिलकेवली चौरपतिबोधार्थमिमं ध्रुवकं गायति "अधुवेआससयम्मि" इत्यादि । चौराश्च सर्वत्र गाथान्तरेऽमुं ध्रुवकं गायन्ति । तत्र केचित् प्रथमे गाथायां प्रतिबुद्धाः केचित् द्वितीयगाथायाम् । इत्थं क्रमेण प्रतिबुध्यमानास्ते सर्वेऽपि पञ्चशतसंख्यकाश्चौरा एकोनविंशतितमगाथापरिसमाप्ति यावत् मतिबुद्धाः प्रजिताश्चेति भावः । इत्यनेन सम्बन्धेनाऽऽयातस्यास्याध्ययनस्येदं प्रश्नरूपमादिसूत्रम्
अधुवे असासयम्मि, संसारम्मि दुक्खपउराए । किं नाम होज्जतं कम्मयं, जेणी हैं दुग्गेई नै गच्छेजा॥१॥ से कहा-देखो इस तरफ एक श्रमण आ रहा है । चोरों ने उनको आने पर पकड़ लिया। और फिर वे उनको अपने अधिपति के पास ले गये। चौर नायक ने मुनि से पूछा-क्या तुम नाचना जानते हो। मुनिराज ने प्रत्युत्तर में हां कहा । तब चोरने कहा कि तो फिर नाचकर दिखलाओ। मुनि ने कहा-नाचना हम को कल्पता नहीं है। चोरनायक ने पुनः कहा-तुम गाना जानते हो मुनि ने कहा हां गाना भी जानते हैं। तब चोरनायक ने कहा-तो गाओ। तब स्वयंबुद्ध कपिल केवली ने चोरों को प्रतिबोधित करने के लिये इस आठवे अध्ययन को ध्रुवक राग में गाया ध्रुवक राग उसको कहते हैं जिसमें प्रत्येक गाथा के अन्त में प्रथम का पद बार २ बोला जावे उसकी यह प्रथम गाथा है
એક શ્રમણ આવી રહ્યો છે. ચેરીએ આડાફરી તેમને પકડી લીધા, અને તેમને પિતાના આગેવાન પાસે લઈ ગયા. ચેરના નાયકે મુનિને પૂછ્યું-શું તમે નાચ વાનું જાણે છે? મુનિરાજે પ્રત્યુત્તરમાં હા કહી. જેથી ચેર નાયકે નાચવાનું કહ્યું. મુનિએ કહ્યું કે-નાચવું એ મુનિને ધર્મ નથી, ચોર નાયકે ફરીથી કહ્યું તમે ગાવાનું જાણે છે ? મુનિએ કહ્યું, હા, ગાવાનું પણ જાણું છું. ચેર નાયકે ગાવાનું કહ્યું ત્યારે સ્વયંબુદ્ધ કપિલ કેવળીએ શેરોને પ્રતિબંધિત કરવા આ આઠમાં અધ્યયનને ધ્રુવક રાગમાં ગાયું. ધ્રુવકરાગ એને કહે છે જેમાં પ્રત્યેક ગાથાના અંતમાં પ્રથમનું પદ વારંવાર બલવામાં આવે. એની આ પ્રથમ ગાથા છે
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર : ૨
