________________
५७०
उत्तराध्ययनसूत्रे
॥ अथ तृतीयमध्ययनम् ॥
परीषहनामकं द्वितीयमध्ययनमुक्तम् । अथ तृतीयं चतुरङ्गीयमध्ययनं प्रारभ्यते । अस्य चायमभिसम्बन्धः - इहानन्तराध्ययने परीषाहाः सोढव्या इत्युक्तम्, तत्र किमालम्बनं कृत्वा ते सोढव्याः ? ' इत्याकाङ्क्षायां चतुर्णामङ्गानां दुर्लभत्वमेव तत्रालम्बनमिति बोधयितुं चतुरङ्गीयनामकमिदं तृतीयमध्ययनमुच्यते, तत्रादौ तेषां नामानि निर्दिशन्नाह -
4
तृतीय अध्ययन
परीषामक द्वितीय अध्ययन कहा जा चुका है। अब चतुरंगीयनामक तृतीय अध्ययन प्रारंभ होता है । द्वितीय अध्ययन के बाद इस अध्ययन का प्रारंभ करने का सूत्रकार का यह उद्देश्य हैं कि जो द्वितीय अध्ययन में " परीषह सहन करना चाहिये " ऐसा कहा है सो वहां पर ऐसा प्रश्न होता है कि "इन परीषहों को किसका अवलम्बन लेकर सहन करना चाहिये " । इसके समाधान निमित्त ही इस तृतीय अध्ययन का प्रारंभ है । इसमें यह बतलाया जायगा कि चार परमउत्कृष्ट अंगों की प्राप्ति महादुर्लभ है। ये चार अंग बड़े पुण्य से मिले हैं, ऐसा समझकर मुनि परीषहों को सहन करते हैं, वे ही चार अंग यहां अवलम्बन - आधार रूप है अतः उन चार अंगोंको यहां बतलाते हैं'चन्तारि - इत्यादि ।
અધ્યયન ત્રીજું
પરીષહુ નામનું ખીજું અધ્યયન કહેવાઈ ગયું. હવે ચતુર'ગિય નામનુ ત્રીજું અધ્યયન શરૂ થાય છે. ખીજા અધ્યયન પછી આ ત્રીજા અધ્યયનના પ્રારંભ કરવાના સૂત્રકારના એ ઉદ્દેશ છે કે, ખીજા અધ્યયનમાં “ પરીષહુ સહન કરવા જોઈએ ” એવુ કહેલ છે. તેમાં એવા પ્રશ્ન ઉત્પન્ન થાય છે કે, આ પરીષહેાને કાનું અવલંબન લઈ ને સહન કરવા જોઇ એ. એના સમાધાન નિમિત્તે જ આ ત્રીજા અધ્યયનના પ્રારભ છે. આમાં એ વાત બતાવવામાં આવે છે કે, ચાર પરમ-ઉત્કૃષ્ટ અંગાની પ્રાપ્તિ મહા દુર્લભ છે. એ ચાર અંગ ઘણા પુન્યથી મળે છે. એવું સમજીને મુનિ પરીષહાને સહન કરે. એ ચારે અંગ અહી અવલંબન આધાર રૂપ છે. આથી એ ચાર અગાને અહીં અતાવવામાં આવેલ છે. ' चत्तारि ' इत्याहि.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ઃ ૧
