Agam 16 Upang 05 Surya Pragnapti Sutra Part 02 Sthanakvasi

SR No.: 006352
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1982
Total Pages: 1111
Language: Sanskrit, Hindi, Gujarati
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_suryapragnapti
File Size: 77 MB

Page 567

५५६
सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्र -१८३+४=१८७ प्रक्षेपणाजातं सप्ताशीत्यधिकं शतम् , 'पण्णरस भाइयमि' पञ्चदशभक्ते, इत्युक्त्या तस्य पश्चदशभिर्भागो हरणीय इति ,५=१२+ लब्धाङ्का दश, शेषास्तिष्ठन्ति सप्त, अत आगतं वर्तमानयुगे द्वादशसु पर्वसु अतिक्रान्तेषु सत्सु माघे मासे बहुलपक्षे सप्तम्यां तिथौ माघमासभाविनीनां मध्ये समष्टितो द्वितीया, स्वतन्त्रतः प्रथमा आवृत्तिर्भविष्यतीति सिद्धथति, । अथ तृतीया आवृत्ति दक्षिणायनगतिरूपा कस्यां तिथौ भविष्यतीति जिज्ञासायां तृतीयावृत्ते जिज्ञासितत्वात् त्रिको ध्रियते, स च पूर्वोक्तवदेव रूपोनो विधेयः-३-१ =२ जातो द्विकः, अनेन द्विकरूपेण गुणकेन त्र्यशीत्यधिकं शतं गुणनीयमिति गुण्यते-- १८३४२%D३६६ जातानि पद षष्टयधिकानि त्रीणि शतानि । अत्र गुणकः किलद्विकरूपस्त्र्यशीत्यधिकस्य शतस्येति पूर्वप्रतिपादितनियमेन करणोक्त्या सच द्विकस्त्रिगुणो विधेयः२x२-६ जाताः षट् । एते च रूपाधिकाः करणीया इति तथा क्रियते-+१-७ जाताः करने से एकसो सतासी होते हैं, (पण्णरस भाइयमि) पंद्रह से भाग करे इस कथनानुसार उसको पंद्रह से भाग करे १६५१२+५ तो बारह लब्ध होते हैं, तथा सात शेष रहता है। इस से यह फलित होता है कि वर्तमान युग में बारह पर्व बीत जाने पर माघमास का कृष्ण पक्ष की सप्तमी तिथि में माघमास भाविनी तिथि में समष्टि से द्वितीया, स्वतन्त से प्रथमा आवृत्ति होती है।
__ अब तीसरी आवृत्ति विषय में कहते हैं-दक्षिणायन रूप तीसरी आवृत्ति किस तिथि में होती है ? इस प्रकार की जिज्ञासा में तीसरी आवृत्ति के विषय में जिज्ञासा करने से त्रण रक्खा जाता है, उसको पूर्व कथनानुसार रूपोन करे ३-१=२ रूपोन करने से दो होता है, इस दो रूप गुणक से एकसो तिरासि को गुणा करे-१८३४२%D३६७ गुणा करने से तीनसो छियासठ होते हैं। यहां पर करणगाथोक्त पूर्व प्रतिपादित नियमानुसार एकसो तिरासीका दो रूप गुणक होता है, उस दो को तिगुना करे २४३४६ तो छ होता है। भाइयमि) ५४थी मा॥ ४२ ॥ ४थन प्रमाणे तेने। ५४२थी मा ४२वी. १८१२१५ ભાગ કરવાથી બાર લબ્ધ થાય છે. અને સાતશેષ રહે છે. આનાથી એ ફલિત થાય છે કે–વર્તમાન યુગમાં બાર પર્વ વીત્યા પછી માધમાસના કૃષ્ણ પક્ષની સાતમની તિથિમાં માઘમાસ ભાવિની સમષ્ટિથી બીજી અને સ્વતંત્ર રૂપથી પહેલી આવૃત્તી થાય છે. - હવે ત્રીજી આવૃત્તિના સંબંધમાં કહેવામાં આવે છે. દક્ષિણાયનરૂપ ત્રીજી આવૃત્તિ કઈ તિથિમાં થાય છે? આ પ્રમાણેની જીજ્ઞાસામાં ત્રીજી આવૃત્તિના સંબંધમાં જીજ્ઞાસા કરવાથી ત્રણ અંક રાખવામાં આવે છે. એને પૂર્વન કથન પ્રમાણે રૂપન કરવા ૩-૧ =? રૂપાન કરવાથી બે થાય છે. આ બે રૂપ ગુણકથી એકસેચ્યાશીને ગુણાકાર કરે ૧૮૩+ ર=૩૬ ૬ ગુણાકાર કરવાથી ત્રણ છાસઠ થાય છે. અહીંયા કરણગાથામાં પહેલાં પ્રતિપાદન કરેલ નિયમાનુસાર એકસેગ્યાશીના બે રૂપ ગુણક થાય છે એ બેને ત્રણ ગણા
श्रीसुर्यप्रतिसूत्र : २