________________
३५४
प्रज्ञापनासूत्रे तिकायिका असंख्येयगुणा भवन्ति, औधिकैकेन्द्रियवत् तेभ्योऽपि-'अहोलोए विसेसाहिया' अधोलोके वर्तमाना अपर्याप्तका वनस्पतिकायिका विशेषाधिका भवन्ति । __ अथ पर्याप्तकवनस्पतिकायिकानामल्पबहुत्वमाह-'खेत्ताणुवाएणं सव्वत्थोवा यणस्सइकाया पज्जत्तया उडलोयतिरिलोए' क्षेत्रानुपातेन सर्वस्तोका वनस्पतिकायिकाः पर्याप्तका ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वयपतिनो भवन्ति, तेभ्योऽपि'अहोलोयतिरियलोए विसेसाहिया' अधोलोकतिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वयवर्तिनः पर्याप्तकवनस्पतिकायिका विशेषाधिका भवन्ति, तेभ्योऽपि-'तिरियलोए असं. खेज्जगुणा' तिर्यग्लोके वर्तमानाः पर्याप्तकवनस्पतिकायिका असंख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि-'तेलोक्के असंखेज्जगुणा' त्रैलोक्ये-लोकत्रयवर्तिनः पर्याप्तकवनस्पतिकायिका असंख्ये यगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि-'उडुलोए असंखेज्जगुणा' ऊर्ध्वलोके वर्तमानाः पर्याप्तकवनस्पतिकायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'अहोलोए विसेसाहिया' अधोलोके वर्तमानाः पर्याप्तकवनस्पतिकायिका विशेषाधिका भवन्ति प्रामुक्तसमुच्चयैकेन्द्रिययुक्तरुपपादनादित्याशयः ॥सू०३५॥
त्रसकायिकाल्पबहुत्ववक्तव्यता मूलम्-खेत्ताणुवाएणं सव्यस्थोया तसकाइया तेलोक्के उड्वलोयतिरियलोए, असंखेज्जगुणा, अहोलोयतिरियलोए संखे___ पर्याप्त वनस्पतिकायिकों का अल्पबहुत्व-क्षेत्र के अनुसार सब से कम पर्याप्त वनस्पतिकायिक ऊर्वलोक-तिर्यग्लोक नामक दो प्रतरों में हैं, उनकी अपेक्षा अधोलोक-तिर्यग्लोक नामक प्रतरों में विशेषाधिक हैं । अधोलोक-तिर्यग्लोक नामक प्रतरों की अपेक्षा तिर्य ग्लोक में असंख्यातगुणा हैं, तिर्यग्लोक की अपेक्षा त्रिलोकवर्ती असंख्यातगुणा हैं, उनकी अपेक्षा ऊर्ध्वलोक में असंख्यातगुणा हैं और ऊर्ध्वलोक की अपेक्षा अधोलोक में विशेषाधिक हैं । युक्ति पूर्ययत् ही समझना चाहिए ॥ ३५ ॥
પર્યાપ્ત વનસ્પતિકાયિકનું અલ્પબદ્ધત્વ ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ સૌથી ઓછા પર્યાપ્ત વનસ્પતિ કાવિક ઉષ્પલેક–તિય લેક નામના બે પ્રતરોમાં છે. તેના કરતાં અધોલોક–તિર્યગ્લેક નામના પ્રતમાં વિશેષાધિક છે. અલોક–તિર્યોક નામના પ્રતોના કરતાં તિર્યગ્લેકમાં અસંખ્યાત ગણા છે. તિર્થંકના કરતાં ત્રિલેકવતિ અસંખ્યાત ગણ છે. તેના કરતાં ઉદ્ઘલેકમાં અસંખ્યાત ગણે છે, અને ઉર્વીલેકના કરતા અધેલેકમાં વિશેષાધિક છે. તેની રીત પહેલાની જેમ જ સમજવી. છે સૂ. ૩૫ છે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
