________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१४८ जीवानां पञ्चविध्यनिरूपणम् १४४९ मणुस्सा देवा सिद्धा संचिटणांतराणि जहा हेट्रा भणियाणि। अप्पाबहु०थोवा मणुस्सा णेरइया असंखेज्जगुणा देवा असंखेज्जगुणा सिद्धा अणंतगुणा तिरिया अणंतगुणा । सेत्तं पंचविहा सव्वजीवा पन्नत्ता ॥ १४८ ॥
छाया-तत्र खलु ये ते एवमुक्तवन्तः पंचविधा- सर्वजीवाः प्रज्ञप्तास्त एवमुतवन्तः तद्यथा-क्रोधकषायिणो-मानकषायिणो-मायाकषायिणो-लोभकषायिणोऽकपायिणः । क्रोधकषायी-मानकषायी-मायाकषायी खलु जघन्येनान्तर्मुहूर्तम्उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तम्, लोभकषायिणो जघन्येनैकं समयमुत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तम्, अकषायी द्विविधो यथाऽधस्तात् । क्रोधकषायि-मानकषायि-मायाकषायिणामन्तरं जघन्येनैकं समयम्-उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तम्, लोभकषायिणोऽन्तरं जघन्येऽनान्तर्मुहूर्त्तम् उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तम्, अकषायी तथा यथाऽधस्तात् अल्पबहुखम्० अकषायिणः सर्वस्तोकाः, मानकषायिणस्तथाऽनन्तगुणाः, क्रोधमाया-लोभा विशेषाधिका ज्ञातव्याः। अथवा -पंचविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-नैरयिकाः तिर्यग्योनिकाः मनुष्याः देवा: सिद्धाः संचिटणान्तरे यथाऽधस्ताद्भणिते । अल्पबहुवम् स्तोका मनुष्याः नैरयिका असंख्येयगुणाः देवा असंख्येयगुणाः सिद्धा अनन्तगुणाः तिर्यञ्चोऽन न्तगुणाः त एते पंचविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः ॥४० १४८॥ ___टीका-'तत्थ णं जे ते एवामाहंसु' तत्र खलु जीवभेदे ये ते पूर्वाचार्याः एव मुक्तवन्तः 'पंचविहा सव्वजीवा पन्नत्ता' पञ्चविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञताः 'ते एवमाहंसु' ते एवमेतदभिप्रायकंवच उक्तवन्तः-'तं जहा'-कोहकसाई-माणकषाई-मायाकसाई
पांच प्रकार के जीवों का प्रतिपादन'तत्थणं जे ते एवमाहंसु पंचविहा सव्वजीवा पन्नत्ता' इत्यादि।
टीकार्थ-गौतम से अब प्रभु ऐसा कह रहे हैं-कि हे गौतम ! किसी अपेक्षा ऐसा कहते हैं कि सब जीव पांच प्रकार के हैं-उनका इस विषय में ऐसा स्पष्टीकरण हैं-'तं जहा-जैसे-'कोहकसाई, माणकसाई
પાંચ પ્રકારના જીનું પ્રતિપાદન 'तत्थ णं जे ते एवमासु पंचविहा सव्वजीवा पण्णत्ता' त्या
ટીકાઈ_ગૌતમસ્વામીને પ્રભુશ્રીએ એવું કહ્યું કે-હે ગૌતમ! કઈ અપેક્ષાથી એવું કહે છે. કે બધા જ પાંચ પ્રકારના છે. તેઓ આ સંબંધभी माप्रमाणे २५ष्टी४२६५ ४२ छ. 'तं जहा' सभ3- 'कोहकसाई माण
जी० १८२
જીવાભિગમસૂત્ર
