________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३सू.४४ हयकर्णद्वीपनिरूपणम्
६९७ ___ 'आसकण्णाई णं सत्त' अश्वकर्णादीनां सप्तयोजनशतानि अवगाहनं लवणसमुद्रे । अयं भावः-अश्वमुखादीनां चतुर्णामश्वमुखहस्तिमुखसिंहमुख व्याघ्रमुखानां द्वीपानां परतो यथाक्रमम् उत्तरपौरस्त्यादि चरमान्तात् प्रत्येकं सप्तसप्तयोजनश. तानि लवणसमुद्रमवगाह्य सप्तयोजनायाम विष्कम्भाः त्रयोदशाधिक द्वाविंशतियो. जनशतपरिरयाः पद्मवरवेदिका वनषण्डमण्डितबाह्यप्रदेशाः जम्बूद्वीपवेदिकान्ताद सप्तयोजनशतप्रमाणान्तरा अश्वकर्ण सिंहकर्णाकर्णकर्णप्रावरण नामकाश्चत्वारोद्वीपा भवन्तीति ज्ञातव्याः, तथाहि-अश्वमुखनामक द्वीपस्य परतोऽश्वकर्णनामको द्वीपो भवति तथा-हस्तिमुख द्वीपस्य परतः सिंहकर्ण नामको द्वीपो भवति तथा-सिंहमुखद्वीपस्य परतोऽकर्ण नामको द्वीपो भवति तथा-व्याघ्रमुख नामक द्वीपस्य परत: कर्णपावरण नामको द्वीपः, एते द्वीपा यथोक्तायामविष्कम्भ परिरययुता भवन्तीति॥
'उक्कामुहाई णं अट्ठ' उल्कामुखादीनाम्-उल्कामुख मेघमुख विद्युन्मुख विद्यु. दन्तनामकानां चतुर्णा द्वीपानामष्टयोजनशतानि अवगाहनं लवणसमुद्रे, अयं भावःउत्तर पौरस्त्यादि चरमान्त से लवण समुद्द में सात सात सौ योजन जाने पर आते है इनकी लम्बाई चौडाई सात सात सौ योजन की है
और परिधि का प्रमाण प्रत्येक की बाईस सौ तेरह-२२१३ योजन का है जम्बूद्वीप की वेदिका के अन्त से इनका सात सौ योजन का अन्तर है। इस तरह अश्वमुख द्वीप से आगे अश्वकर्ण द्वीप है हस्तिमुख से आगे सिंह कर्णद्वीप है, सिंहमुख से आगे अकर्ण द्वीप है और व्याघ्रमुख से आगे कर्ण प्रावरण द्वीप है यही वात 'आसकण्णाईणं सत्त' इस सत्र पाठ द्वारा स्पष्ट की है ये सब अश्वकर्णादिक चारों द्वीप पद्मवर वेदिकाओं और वनखण्डों से मंडित वाह्य प्रदेशों वाले है ।
'उकामुहाइणं अट्ट' उल्कामुख मेघमुख विद्युन्मुख और उत्तर સમુદ્રમાં સાતસો સાત જન દૂર જવાથી આવે છે. તેમની લંબાઈ પહોળાઈ સાત સાત જન છે. અને દરેકની પરિધિનું પ્રમાણુ બાવીસસો તેર
જનનું છે. જે બૂદ્વીપની વેદિકાના અંતથી તેમનું સાતસો જનનું અંતર છે. આ રીતે અશ્વમુખદ્વીપની આગળ અશ્વકર્ણદ્વીપ છે. હસ્તિમુખની આગળ સિંહકર્ણદ્વીપ છે. સિંહમુખદ્વીપની આગળ અકર્ણદ્વીપ છે. અને વ્યાઘમુખની भाग ४ प्रा१२६५ दी५ छे. ४ वात 'आसकण्णाईणं सत्त' मा सूत्रपा દ્વારા સ્પષ્ટ કરેલ છે. આ અશ્વકર્ણાદિ ચારે દ્વિીપ પાવર વેદિકાઓ અને વનષડથી શોભાયમાન બાહ્યપ્રદેશવાળા છે.
'उक्कामुहाईणं अटु' GIभुम, मेधभुम, विधु-भुम भने उत्तर पौ२२त्यना जी० ८८
જીવાભિગમસૂત્ર
